|
Musiqaga munosabatingiz
qanday? |
|
|
|
|
|
U-Report Namangan viloyati hokimligi va “Yuksalish” UMH
bilan hamkorlikda yoshlar
o‘rtasida so‘rov o‘tkazdi.
So’rov maqsadi: yoshlarning musiqaga
munosabatini va musiqiy ta’limni tashkil etishga istaklarini bilib olish. Ma’lumotlar ishlatilishi: Namangan viloyatining ta’lim muassasalarini
zarur musiqa asboblari bilan ta’minlash uchun qo’llaniladi. So’rov geografiyasi:
Namangan viloyati Respondentlarning soni: taxminan 3500 U-Report foydalanuvchilari. |
SO’ROVNING ASOSIY NATIJALARI: 1.
Respondentlarning 78%i musiqaga qiziqadi.
Shu bilan birga, qizlar (84%) o‘g‘il
bolalarga (74%) nisbatan musiqaga biroz ko‘proq qiziqish bildirmoqda. 2.
Respondentlarning
34%i hech qanday cholg‘u asbobini chalishni bilmasligini, lekin chalishni
o‘rganishni xohlashini aytgan. Yana 14%i ularda iqtidor yo'qligiga
ishonishadi. 3.
Respondentlarning
40%dan koʻprogʻi qaysidir cholgʻu asbobini chalishni biladi: eng ommabop musiqa
asboblari torli (14%), klavishli (13%) va zarbli cholgʻu asboblari (9%)
boʻldi. 4.
Respondentlarning
18%i maktabda musiqa darslarini o‘qitish sifatiga salbiy (“yomon” va “juda
yomon”) baho bergan. Respondentlarning yana 56%i musiqa darslarini ijobiy
baholagan: a'lo (18%) va yaxshi (38%). 5. So‘rov ishtirokchilarining 84%i musiqa to‘garaklariga
bormagan/bormaydi. Asosiy sabablari quyidagilar: - 56% - shaxsiy
omil (vaqt va qiziqish yo'q) - 21% -
infratuzilma muammolari (musiqa asboblari, musiqa klublari va boshqalar yetishmasligi)
- 16% - oilaviy muammolar (uyda ruxsat berilmaydi yoki pul
yo'qligi). 6. Shuni ta'kidlash kerakki, qizlar (19%) o'g'il bolalarga
(6%) qaraganda uch barobar ko'proq oilaning ruxsati yo'qligi sababli musiqa
maktablariga bormasliklarini bildirishgan. 7. Respondentlarning 18%i milliy estradani ko‘proq yoqtirishini
aytgan. Keyingi oʻrinlarni chet el estradasi (15%) va rep (8%) janrlari
egallagan. Shu bilan birga, o'g'il bolalar qizlarga (3%) nisbatan ko'proq repni
(12%) tanlagan. 8. Respondentlar musiqa darslarida ko'rishni hohlaydigan
eng ommabop cholq’u asboblari: 1) Torli va klavishli
– har biri 27%dan 2) Zamonaviy noodatiy – 21% 3) Zarbli – 9%. 9. Namangan viloyatida musiqa sanʼatini rivojlantirish
maqsadida soʻrovnoma ishtirokchilari quyidagilarni taklif qiladilar: 1)
29%i -
turli darajada musiqa darslari sonini oshirish (maktab, kollej,
mahallalarda). 2)
27%i - musiqa asboblaridan foydalanish uchun
kengroq imkoniyat olish tarafdorlari: maktablarda cholq’u asboblari sonini
ko'paytirish (20%) va ularni arzonlashtirish (7%). 3)
21%i musiqa
tanlovlari / festivallari / taniqli musiqachilarning konsertlari sonini
ko'paytirish orqali musiqani ommalashtirishni tanladi. 4) 12%i maktablarda musiqa darslari sifatini oshirish kerak,
deb hisoblaydi.
|
Gender nisbatida qizlar respondentlarning taxminan 39%ni, yigitlar esa 61%ni tashkil qildi.
Respondentlarning o'rtacha yoshi 18 yosh. Shuningdek, yosh
bo‘yicha respondentlarning 18%ini 16 yoshgacha, 66%ini esa 16 dan 21 yoshgacha bo‘lgan
yoshlar tashkil etgan.
Respondentlarning 78%i musiqaga qiziqadi. Shu bilan birga, jinsi
bo'yicha o'g'il bolalarga (74%) nisbatan ko’proq qizlar (84%) musiqaga qiziqishini
bildirgan. Hududlar kesimida musiqaga qiziquvchilarning eng kam ulushi To‘raqo‘rg‘onda
(68%), eng yuqorisi Namangan tumanida (85%) kuzatilmoqda.
Respondentlar,
shuningdek, qanday cholq’u asboblarida chalishni bilishini aytib berishdi. Respondentlarning 45%i hech qaysi cholg’u asbobida chalolmaydi, ammo
ulardan 34%i chalishni o'rganishni xohlardi.
Shu bilan birga, gender jihatidan musiqiy asboblarni chalishni o'rganishni
хohlovchilar orasida qizlar (45%) yigitlarga (26%) qaraganda ikki barobar
ko’proq.
Respondentlarning 14%i ularda iste'dod yo'qligiga ishonishadi. Shu bilan birga,
respondentlar chalishni biladigan eng ommabop asboblar bu klavishli (18%) va torli (11%)
asboblardir. Jinsga ko'ra, klavishli asboblari qizlar orasida ko'proq ommabop (18%
qizlar va 9% yigitlar), yigitlar (13% ) esa qizlarga qaraganda (3%) ko'proq
zarbli asboblarga qiziqishadi.
Respondentlarning yarmidan sal ko’prog’i maktabda musiqa darslarining
o'qitilishini a'lo (18%) yoki yaxshi (38%) deb baholagan. Respondentlarning 18%i
salbiy baho berdi. Respondentlarning yana 11%i musiqa darslari
yo'qligini ta'kidladi.
Hududiy kesimida maktablarda musiqani
o‘rgatish bo‘yicha eng yuqori bahoni Namangan tumani (28% – a’lo va 42% –
yaxshi) berdi, Chortoq (16% yomon va 7% juda yomon) va Kosonsoy tumanlarida esa
eng past baholangan. Musiqa darslari asosan Davlatobodda o'tkazilmaydi
- 16% respondentlar javobi.
1-jadval. Maktabda musiqa
darslarini o'qitishni tumanlar bo'yicha baholash
|
|
A’lo |
Yaxshi |
Yomon |
Juda
yomon |
Darslar
o’tkazilmaydi |
Maktabni
avval bitirganman |
Javob
berish qiyin |
|
Chortoq |
13 |
34 |
16 |
7 |
13 |
14 |
4 |
|
Chust |
20 |
35 |
12 |
6 |
14 |
12 |
1 |
|
Davlatobod |
15 |
41 |
10 |
4 |
16 |
10 |
4 |
|
Kosonsoy |
17 |
37 |
14 |
8 |
11 |
14 |
0 |
|
Mingbuloq |
14 |
39 |
14 |
6 |
14 |
12 |
1 |
|
Namangan
shahri |
19 |
35 |
14 |
5 |
15 |
7 |
4 |
|
Namangan
tumani |
28 |
42 |
9 |
3 |
7 |
10 |
0 |
|
Norin |
19 |
38 |
10 |
6 |
11 |
14 |
2 |
|
Pop |
21 |
39 |
11 |
8 |
9 |
10 |
2 |
|
To’raq’org’on |
16 |
40 |
11 |
8 |
8 |
13 |
2 |
|
Uchqurg’on |
19 |
36 |
12 |
6 |
14 |
10 |
3 |
|
Uychi |
13 |
44 |
15 |
5 |
8 |
14 |
2 |
|
Yangi
Namangan |
20 |
38 |
8 |
8 |
10 |
14 |
2 |
|
Yangiq’or’g’on |
22 |
41 |
10 |
8 |
8 |
10 |
2 |
Respondentlarning javoblariga ko'ra, musiqa to'garaklarida
qatnayotgan yoki qatnashgan qizlarning ulushi o'g'il bolalarga (13%) nisbatan
bir oz ko'proq (20%).
Tumanlar bo‘yicha to‘garak va musiqa maktablariga eng ko‘p boruvchilar Namanganda – 23%, Uychi va
Yanqiqo‘rg‘on tumanlarida (20%) qayd etilgan bo‘lsa, eng kami Norinda 9%ga yaqin qayd etilgan.
Respondentlar musiqa maktablari yoki to‘garaklariga bormasliklari sabablari
orasida quyidagilarni belgiladilar:
1) Vaqt yetishmasligi
(31%)
2) Qiziqish yo'qligi (25%)
3) Uydagilardan ruxsat yoqligi (11%).
So‘rovda qatnashganlarning faqat 4%i musiqa maktabi yoki to‘garaklarga
bormasligining sababi sifatida malakali o‘qituvchilarning yetishmasligini ta’kidlagan. Qayd etish joizki, qizlarning 19%iga oila a’zolari
tomonidan musiqa maktablari yoki to‘garaklarga borishiga ruxsat berilmagan, bu
ko’rsatkich o‘g‘il bolalarnikidan
(6%) uch barobar ko‘proqdir. Respondentlarning 5%ga yaqini pul yetishmasligi
musiqa maktabiga borishlariga to'sqinlik qilishini ta'kidlagan.
Hududiy jihatdan ham sezilarli farqlar mavjud. Masalan, Pop va Mingbuloqdagi respondentlarning 9%i pul
yo'qligi sababli musiqa maktabiga bormaydi. Norin va Yangi Namangandagi
respondentlarning 13%i maktab yoki to’garak juda uzoqda, deb javob berishgan.
Respondentlarning 18%i milliy estradani ko‘proq yoqtirishini aytishgan. Keyingi oʻrinlarni chet
el estradasi (15%) va rep (8%) janrlari egallagan. Shu bilan birga, o'g'il
bolalar qizlarga nisbatan (3%) ko'proq repni (12%) tanladilar. Eng kam ommabop
yo'nalish K-Pop bo'ldi – respondentlarning 1%dan kamrog'i uni tanlagan.
Respondentlar o'zlarining afzalliklarini alohida
qayd etishdi (8%):
-
Turk estradasi
-
Instrumental musiqa.
Respondentlar ko'proq torli (27%) va klavishli (27%) cholg'u asboblarini chalishni
xohlashadi. Shu bilan birga, klavishli qizlar orasida eng ommabop javob bo'ldi – 41%.
Boshqa tomondan, ko'proq yigitlar zarbli asboblarni chalishni o'rganishni
xohlashadi – 13%, qizlar orasida 4%. Respondentlarning faqat 1%i puflab сhalinadigan asboblarini
chalishni o'rganishni xohlaydi.
Hududlar kesimida shunga o'xshash javoblar kuzatiladi. Asosiy farqlari, Chortoq,
Mingbuloq, Namangan tumani, Norin, Pop, To‘raqo‘rg‘on, Uychi, Yangi Namangan va
Yangiqo‘rg‘onda klavishli cholg’u asboblari eng ommabop javoblar bo’ldi. Chust, Davlatobod,
Kosonsoy, Namangan shahri va Uchqo‘rg‘onda esa torli cholg’u asboblari eng ommabop.
2-jadval. Musiqa darslarida yoki to’garaklarida qaysi cholg’u asboblarinin
ko’rishni xohlar edingiz, tumanlar bo’yicha
|
|
Klavishli |
Torli |
Zamonaviy |
Zarbli |
Boshqa |
Kamonli |
Damli |
Puflab
chalinadigan |
|
Chortoq |
28 |
20 |
17 |
16 |
12 |
5 |
1 |
1 |
|
Chust |
28 |
29 |
17 |
10 |
7 |
7 |
2 |
2 |
|
Davlatobod |
25 |
36 |
25 |
5 |
8 |
3 |
0 |
0 |
|
Kosonsoy |
27 |
28 |
20 |
9 |
8 |
4 |
1 |
2 |
|
Mingbuloq |
33 |
30 |
19 |
6 |
6 |
4 |
1 |
1 |
|
Namangan
shaxri |
20 |
30 |
28 |
8 |
7 |
3 |
2 |
1 |
|
Namangan
tumani |
36 |
20 |
21 |
10 |
6 |
4 |
1 |
2 |
|
Norin |
27 |
25 |
22 |
10 |
12 |
2 |
0 |
1 |
|
Pop |
29 |
27 |
19 |
9 |
9 |
6 |
0 |
0 |
|
To’raq’org’on |
26 |
22 |
20 |
12 |
8 |
7 |
1 |
4 |
|
Uchq’org’on |
23 |
27 |
21 |
12 |
8 |
6 |
1 |
3 |
|
Uychi |
27 |
26 |
19 |
13 |
7 |
5 |
1 |
2 |
|
Yangi Namangan |
35 |
28 |
17 |
11 |
7 |
2 |
0 |
0 |
|
Yangiq’org’on |
32 |
30 |
15 |
7 |
8 |
6 |
2 |
2 |
So‘rov ishtirokchilari Namangan viloyatida musiqa
san’atini rivojlantirish uchun nima qilish kerakligi haqida ham fikrlarini berdi. Ularning fikricha, eng ommabop yechimlar quyidagilar:
1)
Maktablarda cholg’u asboblari sonini ko'paytirish (21%),
2) Musiqa maktablari
sonini ko'paytirish (14%) ва
3)
Maktablarda musiqa darslari sifatini oshirish (12%).
Hududiy kesimida maktabda cholg‘u asboblarini
ko‘paytirish zarurligini qayd etgan respondentlarning eng katta qismi Yangi Namanganda
(26%) kuzatilmoqda. Norinliklarning 20%i musiqa maktablari sonini
ko‘paytirish, Chortoqda cholg‘u asboblarini arzonlashtirish (11%), Yangi
Namanganda mahallalarda (16 %) musiqa to‘garaklarini ko‘paytirishni
so‘rashmoqda.
Izoh: So'rovnomalar
natijasida olingan ma'lumotlar YUNISEFning fikri emas, representativ
hisoblanmaydi, va U-Reportning ushbu so'rovida
ishtirok etgan respondentlarning fikrlarini aks ettiradi.
