|
Mahallalarda
volontyorlik rivojlanyaptimi? |
|
|
|
|
|
U-Report
Volontyorlar assotsiatsiyasi, O‘zbekiston Milliy universiteti, Mahallabay
ishlash va tadbirkorlikni rivojlantirish agentligi bilan hamkorlikda
O’zbekiston yoshlari o’rtasida onlayn so’rovnoma o’tkazdi.
So’rovnoma
maqsadi: Mahallalarda volontyorlikni
tashkil etishga qiziqish borligini bilish va mavjud muammolarni aniqlash.
Ma’lumotlar
volontyorlar bilan Mahalla fuqarolar yig‘inining o‘rtasidagi hamkorlikni
yaxshilash va bu ilmiy izlanishlar olib borishda foydalaniladi.
So’rovnoma hududi: O’zbekiston Respublikasi ning barcha hududlari
So’rovnomada qatnashganlar soni: 3053
kishi
|
SO’ROVNOMADAN OLINGAN ASOSIY
XULOSALAR:
1. Respondentlar
ularni volontyorlikka
jalb etuvchi top 4 sabablarni ko’rsatishdi: 1) Yaxshilik qilish istagi (31%) 2) Jamiyatga /tabiatga xizmat qilish (15%) 3) Vatanga xizmat qilish / yurtni
rivojlantirish istagi (13%) 4) O‘zimni rivojlantirish istagi (9%).
2.
Yana 10% ishtirokchilar volontyorlik nima ekanligini bilmasligini aytdi.
2. Mahallalarda
volontyorlik faoliyati tashkil etilganini 12% respondentlar tasdiqlashdi,
yana 46% tashkil qilinmagan dedi. Qolgan 42% qatnashchi bu haqida xabardor
emas ekanligini bildirdi.
2.1
O‘z mahallarida volontyorlik tashkil etilganini tasdiqlaganlar respondentlarning
deyarli yarmi (48%) ushbu tadbirlarda volontyor sifatida qatnashishlarini
bildirishgan.
3.
Ishtirokchilar o’z mahallalarida quyidagi top 5 sohada volontyor bo‘lishni
xohlarshini bildirgan: 1)
Tabiatni muhofaza qilish (21%) 2) Tadbirlarni
tashkil etish (14%) 3)
Kambag‘allarga yordam (14%) 4)
Bolalarga yordam berish (11%) 5)
Oziq-ovqat va kiyim yig‘ish va tarqatishda (8%).
4. 91%
respondentlar volontyorlik qilish uchun o’z Mahalla fuqarolar yig‘iniga hech
qachon murojaat qilmaganliklarini ta’kidlashdi.
5. Su
bilan birga, ishtirokchilarning 68% volontyorlik loyihalarini tashkil
etishda Mahalla fuqarolar yig‘inining yordami kerak degan fikrni
bildirishdi. Bu ko‘rsatkich qizlar orasida 73%ni tashkil etgan bo‘lsa,
yigitlar orasida 64%ni tashkil etdi.
6.
Respondentlar Mahalla fuqarolar yig‘inidan ularga qanday yordam kerak
bo‘lishini quyidagicha javob berdi: 1) Moddiy
yordam (22%) 2)
Mahalla bo‘yicha axborot ko‘magi (18%) 3) Uchrashuv
/ yig‘ilishlar uchun joy (14%) 4) Texnik
yordam, bilim / maslahatlar (12%) 5) Davlat
organlaridan ruxsatnoma olish (11%).
7. Respondentlarning
78%i mahallasida volontyorlik faoliyati uchun barcha shart-sharoitlar
yaratilsasa o‘z mahallasida volontyor bo‘lish istagi borligini bildirdi.
8.
Respondentlarning 56% o‘z mahallalarida tez-tez volontyorlik qilishiga tayyor
ekanligini bildirgan: 30%i haftasiga 1-2 marta va 26%i oyiga 2-3 marta
shug‘ullanishi mumkinligini bildirgan. |
Mazkur so‘rovnomada umumiy hisobda 3 053 respondentlar
javob bergan bo‘lib, to‘liqsiz javoblar inobatga olinmagan holatda, 2 983 respondentlarni
tashkil etgan. Ulardan 30 yoshgacha bo‘lgan qatnashchilar soni 2 373 tani
tashkil etdi. Ular jinsi, yoshi va yashash hududlari va yashash joyiga ko‘ra quyidagicha
guruhlandi:
a) jinsi bo‘yicha: qizlar jami qatnashchilarning 49%ni, yigitlar esa 51%ni tashkil etdi.
b) yoshi bo‘yicha: 10 yoshgacha bo‘lgan qatnashchilar 0.3%ni, 11 yoshdan 15
yoshgacha bo‘lgan ishtirokchilar 3%ni, 16 yoshdan 20 yoshgacha bo‘lgan
respondentlar 37%ni, hamda 21 yoshdan 30
yoshgacha bo‘lgan qatnashchilar jami respondentlarning eng ko‘p ya’ni 39%ni
tashkil qildilar. 30 va undan yuqori yoshga ega bo‘lgan respondentlar 20%ni
tashkil qiladi.
Quyidagi grafiklar shuni ko‘rsatadiki, so‘rovnomaning
faol ishtirokchilari jinsiga ko‘ra yigitlar, yoshiga ko‘ra 21-30 yoshlilar,
hududiga ko‘ra Toshkent shahrida istiqomat qiluvchi yoshlar bo‘lishdi.
1. SHAXSAN Sizni volontyorlik
nimasi bilan jalb qiladi?
So‘rovnomaning dastlabki savoliga qatnashchilar eng ko‘p 31% qismi “Yaxshilik
qilish istagi” javobini berishdi. Bunda qizlar yigitlarga qaraganda 4 foizga ko‘proq bu
javobni tanladilar. Ikkinchi eng ko‘p tanlangan variant esa “Jamiyatga yoki
tabiatga xizmat qilish” (15%) bo‘ldi.
“Vatanga xizmat qilish yoki yurt rivoji” variantida ko‘proq yigitlar
faolroq bo‘lgan bo‘lsa, “O‘zimni rivojlantirish istagi” – varianti qizlar
(12%) ikki barobar ko‘proq bu javobga to‘xtalishgan.
Yana 10% respondentlar volontyorlik haqida tushunchaga ega emasliklarini
bildirishgan bo‘lib, 11% yigitlar va 8% qizlar shu javobni qayd etishgan.
Yosh guruhlari bo‘yicha volontyorlik barcha yosh guruhlari orasida
yaxshilik qilish istagi birinchi o‘rinni tashkil etdi. Bunda 10 yoshgacha
bo‘lgan respondentlar (43%) va 21 yoshdan kattalar (o’rtacha 32%) yetakchilik
qiladi.
Ikkinchi o‘rinni jamiyat yoki tabiatga xizmat qilish
egallagan bo‘lib, barcha yosh guruhlari o‘rtasida deyarli teng ulushga ega
(12–16%). 11-15 va 16-20 yosh guruhlari o‘rtasida “vatanga xizmat qilish / yurt
rivoji” bilan bir qatorda, “o‘zimni
rivojlantirish istagi” yoshlarni volontyorlikka jalb qiluvchi omil ekanligi
ta’kidlab o‘tilgan.
Respondentlarning faoliyat turi bo‘yicha yaxshilik qilish istagi
volontyorlikni barcha faoliyat egalari uchun xos bo‘lib, 21–45% respondentlar
ushbu variantni tanlashgan.
Biroq, mahallada faoliyat yurituvchi respondentlar
uchun “vatanga xizmat qilish/yurtni rivoji” ko‘proq ahamiyat kasb etishi
bildirilgan.
O‘qimayotgan/ishlamayotgan, nafaqadagi hamda o‘z
biznesiga ega respondentlar, volontyorlik faoliyatiga oid tushunchaga ega
emasliklarini boshqa faoliyat bilan shug‘ullanuvchi respondentlarga nisbatan
ko‘proq ifoda etishgan (19–36%).
“O‘zimni rivojlantirish istagi” varianti turli faoliyat
egalariga (6–7.5%) nisbatan oliy ta’lim
muassasalari (OTM) talabalari va maktab/kollej o‘quvchilari o‘rtasida biroz
ko‘proq (11-12%) ahamiyatga ega ekanligini ko‘rishimiz mumkin.
Ma’muriy-hududiy birliklar kesimida, volontyorlikning o‘ziga eng jalb qiluvchi
xususiyati, “Yaxshilik qilish istagi” Toshkent shahrida yetakchilik
qiladi, bunda Toshkent shahrida istiqomat qiluvchi respondentlarning taxminan
41%i shu variantni tanlashgan.
Va aksincha, ushbu variant boshqa viloyatlarga nisbatan,
eng kam Sirdaryo viloyatida tanlangan bo‘lib, ushbu viloyatda “Jamiyatga
/ tabiatga xizmat qilish” varianti yetakchilik qiladi (26%). Jizzax hamda
Toshkent viloyatlarida ham “Jamiyatga / tabiatga xizmat qilish” varianti
ikkinchi muhim omil ekanligini ko‘rishimiz mumkin. “Vatanga xizmat qilish /
yurtni rivoji” varianti ko‘pgina hududlarda bir-biriga yaqin ulushga (13–19%)
ega bo‘lgan bir paytda, Toshkent shahri va viloyati hamda Jizzax viloyatlarida
esa 7–9%ni tashkil qilgan.