|
Jizzaxda
IT qanday rivojlanmoqda? |
|
|
|
|
|
U-Report Jizzax viloyati hokimligi va “Yuksalish” UMH
bilan hamkorligida yoshlar o‘rtasida so‘rov o‘tkazdi.
So’rov maqsadi: Yoshlarni IT sohasiga jalb qilish va zarur shart-sharoitlarni yaratish
uchun axborot texnologiyalarini (IT) o’rganishga bo’lgan ehtiyojlarini
aniqlash. So’rov natijalari: IT sohasini
o’rganishda mavjud reja va dasturlarni takomillashtirish va IT sohasiga
ko’proq yoshlarni jalb qilish uchun zarur.
So’rov geografiyasi:
Jizzax viloyati Respondentlarning soni: taxminan 4000
U-Report foydalanuvchilari. |
SO’ROVNING ASOSIY NATIJALARI: 1.
Respondentlar
kompyuter va kompyuter dasturlaridan
foydalanishni qayerda
o’rganyapsiz/o’rgangansiz
degan savolga
quyidagicha javob berishdi: 1)
48%
- faqat o'qishda (maktab yoki OTM) 2)
21%
- mustaqil ravishda 3)
7%
- do'stlar/yaqinlarim yordamida. 2.
Jizzax
viloyatida respondentlarning 12%i kompyuterdan foydalanishni bilmayman, deb
javob bergan. Shu bilan birga, yigitlarga nisbatan (9%) qizlar o'rtasida bu ko'rsatkich deyarli
2 barobar yuqori – 16%. 3.
O'g'il
bolalarga (16%) nisbatan deyarli 2 barobar kamroq qizlar o'zlarining kompyuter va asosiy dasturlarni bilishi bo’yicha umumiy bilimlarini a'lo (9%) deb baholaydilar. 4. U-Reportyorlarning 89%i kompyuter va asosiy dasturiy
ta'minot ko'nikmalarini yaxshilashni xohlaydi. 5. Respondentlarning 88%i veb-saytlar, ilovalar, grafik va
dizayn ishlab chiqish uchun maxsus dasturlarni o'rganishni xohlaydi. 6. Respondentlarning 85%i frilanser kim ekanligini
bilmadi va faqat 15%i to‘g‘ri javob beroldi. 7. Jizzax
viloyatidagi respondentlar ITda frilanserlik uchun eng jozibali sohalarni nomlashdi: 1) Saytlar (18%)
va ilovalar(15%) ishlab chiqish 2)
Veb-dizayn
(11%) 3)
O'yinlarni
ishlab chiqish va axborot xavfsizligi (10%). 8.
Shu bilan
birga, qizlar o‘rtasida o‘g‘il
bolalarga nisbatan veb-dizayn (17%), SMM (9%), IT administratori (11%) kabi
sohalar yetakchilik qilmoqda. Yigitlar
orasida esa ilovalarni ishlab chiqish (18%), oʻyinlarni ishlab chiqish
(14%), veb-saytlar yaratish ko’proq tanlandi. 9.
Hokimiyat IT sohasini rivojlantirishni qanday
qo'llab-quvvatlashi mumkinligi haqidagi savolga eng ommabop javoblar
quyidagilar bo’ldi: 1)
Sifatli
Internet bilan ta'minlash (17%) 2)
ITga ko'proq o'qituvchilarni
jalb qilish
(16%) 3)
Bepul
onlayn kurslar yaratish (15%) 4)
Ko'proq
IT maktablarini ochish (14%) 5) Noutbuklarni
sotib olish uchun foizsiz kreditlar berish (11%). |
Eng ko'p respondentlar Jizzax shahri (21%), Sharof Rashidov (14%) va Baxmal (12%) tumanlariga to'g'ri keldi. Eng kam respondentlar Yangiobod (1%) dan ishtirok etdi.
Respondentlar orasida gender nisbatida ayol vakillari respondentlarning
46%ini tashkil
etdi, erkaklar esa 54%ini tashkil etdi.
Respondentlarning o'rtacha yoshi 19 yosh. Shuningdek, yosh bo‘yicha respondentlarning 55%ini 18 yoshgacha, 45%ini esa 19 yoshdan 35 yoshgacha bo‘lganlar tashkil etgan.
Respondentlar kompyuter va kompyuter dasturlari bilan
ishlashni qayerdan o'rgangan yoki o'rganmoqdalar degan savolga javob
berishdi:
1)
48% - faqat o'qishda
(maktab yoki OTM)
2)
21% -mustaqil ravishda
3) 7%
- do'stlar/yaqinlarim yordamida.
Shu bilan birga, respondentlarning 12%i kompyuterdan foydalanishni
bilmayman, deb javob bergan. Shuni ta'kidlash kerakki, kompyuterdan foydalanishni bilmaydigan qizlar
ulushi o'g'il bolalarga nisbatan (9%) deyarli 2 barobar ko'p – 16%.
Qizlarga nisbatan (18% va 4%) ko'proq yigitlar
mustaqil ravishda (24%) yoki pullik kurslarda (7%) o’qishadi. IT parklar ulushi atigi 2%ni tashkil etdi.
4% so'rov ishtirokchilari Boshqa javobini tanladi
va o'z variantlarini yozdi:
- uydagilardan o'rganaman
- maktabda ixtisoslashgan sinflarda
- IT markazida.
Hududiy
kesimida, eng ko’p o’qishida o’rganganlar Do’stlikda
(58%) va eng kami Zafarobodda (37%).
Kompyuter ishlatishni bilmayman degan javoblar eng
ko’p G’allorol, Zafarobod (17%) va Zomin
tumanlarida (16%), eng kami esa Do'stlik – 7% da qayd etilgan.
Pullik kurslarda
kompyuterni o'rganganlarning ko’pchiligi Jizzax shahri, Baxmal va Yangiobod tumanlariga
to’gri kelgan (7% dan).
|
Hudud |
Faqat o’qish joyimda (maktab, OTM) |
Kompyuterni ishlatishni bilmayman |
Mustaqil o’zim |
Pullik kurslarda |
Do’stlar/ yaqinlarim yordamida |
IT parkning bepul kurslarida |
Boshqa |
|
Arnasoy |
48 |
10 |
20 |
6 |
5 |
4 |
5 |
|
Baxmal |
52 |
12 |
18 |
7 |
5 |
3 |
3 |
|
Do’stlik |
58 |
7 |
19 |
3 |
7 |
3 |
2 |
|
Forish |
46 |
11 |
22 |
6 |
8 |
2 |
5 |
|
G’allaorol |
43 |
17 |
23 |
5 |
5 |
2 |
5 |
|
Jizzax shahri |
43 |
9 |
25 |
7 |
8 |
3 |
4 |
|
Mirzacho’l |
57 |
11 |
23 |
3 |
1 |
1 |
3 |
|
Paxtakor |
48 |
12 |
18 |
6 |
6 |
4 |
7 |
|
Sharof Rashidov |
51 |
15 |
19 |
4 |
6 |
2 |
3 |
|
Yangiobod |
41 |
15 |
30 |
7 |
2 |
2 |
2 |
|
Zafarobod |
37 |
17 |
26 |
2 |
10 |
0 |
9 |
|
Zarbdor |
52 |
14 |
16 |
4 |
6 |
2 |
5 |
|
Zomin |
41 |
16 |
23 |
5 |
8 |
2 |
4 |
So‘rov ishtirokchilari IT darslari sifatini quyidagicha baholagan: 15%i
a’lo, 25%i yaxshi, 24%i o‘rtacha va 10%i yomon.
Jinsga ko‘ra, qizlarga (8%) nisbatan ko‘proq o‘g‘il bolalar (12%) IT darslari sifatini yomon deb baholagan.
Hududlar kesimida respondentlar IT-darslar sifatini eng
yuqori baholaganlar: Arnasoy (28%i a’lo deb
javob berdilar) va Doʻstlik tumanlarida (23%), eng yomon baholaganlar – Yangiobod (15% sifati yomon deb javob bergan), Mirzachoʻl (14%),
Gʻallaorol va Zafarobod tumanlarida (har biri 13%dan).
2 Jadval. Siz hozir o’qiyotgan
joyda IT darslarining sifatini qanday baholaysiz?
|
|
A’lo |
Yaxshi |
O’rta |
Yomon |
ITni ancha avval o’rganganman |
ITni hali o’rganma-yapman |
Javob berish qiyin |
|
Arnasoy |
28 |
17 |
21 |
11 |
0 |
15 |
8 |
|
Baxmal |
13 |
31 |
26 |
11 |
1 |
13 |
5 |
|
Do'stlik |
23 |
34 |
23 |
6 |
2 |
10 |
2 |
|
Farish |
12 |
29 |
27 |
7 |
1 |
18 |
5 |
|
G’allararol |
11 |
23 |
25 |
13 |
2 |
18 |
8 |
|
Jizzax shaxri |
17 |
22 |
23 |
9 |
3 |
20 |
5 |
|
Mirzacho’l |
16 |
20 |
26 |
14 |
2 |
21 |
2 |
|
Paxtakor |
12 |
19 |
35 |
10 |
2 |
17 |
5 |
|
Sharof Rashidov |
15 |
24 |
21 |
11 |
3 |
19 |
8 |
|
Yangiobod |
11 |
39 |
15 |
15 |
2 |
13 |
4 |
|
Zafarobod |
11 |
24 |
20 |
13 |
1 |
28 |
3 |
|
Zarbdor |
10 |
22 |
24 |
11 |
4 |
19 |
11 |
|
Zomin |
15 |
23 |
22 |
9 |
3 |
19 |
9 |
Respondentlar kompyuter va asosiy dasturlaridan (Word, Excel)
foydalanish bo'yicha o'zlarining umumiy bilimlarini o'rtacha 39% va 10% yomon
deb baholagan.
Shu bilan birga, o'g'il bolalarga (16%)
nisbatan deyarli 2 barobar kam qizlar o'zlarining boshlang’ich bilimlarini a'lo
(9%) deb baholagan.
Tumanlar kesimida Jizzax shahrida
(21%), Arnasoy – 16% va Mirzacho'lda boshlang’ich bilimlarini a’lo deb baholaydilar (15%), eng yomoni Paxtakor va G'allaorol
tumanlarida (yomon – 15%).
3 Jadval. Kompyuterdan
foydalanish ko'nikmalaringiz va umumiy dasturlar (Word, Excel) haqidagi
bilimlaringizni qanday baholaysiz?
|
|
A’lo |
Yaxshi |
O’rta |
Yomon |
Javob berish qiyin |
Kompyuterni ishlatishni bilmayman |
|
Arnasoy |
16 |
26 |
41 |
5 |
2 |
9 |
|
Baxmal |
10 |
32 |
41 |
9 |
2 |
6 |
|
Do’stlik |
13 |
34 |
38 |
8 |
3 |
4 |
|
Forish |
14 |
28 |
39 |
11 |
4 |
5 |
|
G’allaorol |
8 |
30 |
39 |
14 |
2 |
7 |
|
Jizzax shaxri |
19 |
29 |
36 |
10 |
2 |
4 |
|
Mirzacho’l |
15 |
31 |
41 |
6 |
3 |
5 |
|
Paxtakor |
11 |
31 |
38 |
15 |
1 |
4 |
|
Sharof Rashidov |
10 |
31 |
39 |
11 |
2 |
6 |
|
Yangiobod |
12 |
29 |
46 |
7 |
2 |
2 |
|
Zafarobod |
11 |
26 |
42 |
11 |
3 |
7 |
|
Zarbdor |
12 |
32 |
37 |
10 |
3 |
6 |
|
Zomin |
11 |
29 |
42 |
10 |
2 |
7 |
Umuman olganda, U-Reportyorlarning 89%i kompyuter va asosiy dasturlari bo’yicha ko'nikmalarini yaxshilashni xohlashgan. Respondentlarning 2%i bu sohada yetarli bilimga ega bo'lganligi sababli xohlamayman, deb javob berdi. Yana 5%i bunga vaqtlari yo'qligini aytishgan.
Hududlar kesimida eng ko'p kompyuter va umumiy dasturlar boyicha ko’nikmalarini yaxshilashni hohlaganlar Do'stlik (93%), Zomin, Arnasoy va Baxmal tumanlarida (o'rtacha 92%) bo’ldi. Respondentlar orasida eng kam xohlovchilar Paxtakor tumanidan (84%).
Respondentlarning 88%i veb-saytlar, ilovalar, grafika va dizaynni ishlab
chiqish uchun maxsus dasturlarni o'rganishni xohlaydi.
Hududlar bo‘yicha bu ko‘rsatkich o‘zgarib turadi: “Paxtakor”da 83% dan Arnasoyda 93% gacha.
Respondentlarning
53%i frilanser kim ekanligini bilmasliklarini aytishdi va faqat 15%i bu buyurtmalarni masofadan turib ishlovchi ekanligini ko'rsatib,
to'g'ri javob bergan.
Shu bilan birga, bu ko’rsatkich qizlar orasida (59%) yigitlarga qaraganda (49%) yuqoriroq. Respondentlarning 19%i frilanser "IT sohasi mutaxassisi" deb hisoblashgan.
Jizzax viloyatidagi respondentlar quyidagilarni IT sohasida frilanserlik
uchun eng yaxshi yo‘nalishlar deb belgiladilar:
1.
Veb-saytlar (18%) va ilovalarni ishlab chiqish
(15%)
2. Veb-dizayn (11%)
3.
O'yinlarni ishlab chiqish va axborot xavfsizligi
(har biri 10%).
Shu bilan birga, qizlar o'rtasida yigitlarga nisbatan veb-dizayn (17%, bu yigitlarga
qaraganda 10%ga ko'proq), SMM (9% va 7%), tizim administratori (11% va 5%) kabi
sohalar yetakchilik qilmoqda.
Yigitlar orasida esa ilovalarni ishlab chiqish (18% va 11%), oʻyinlarni ishlab chiqish (14% va 6%), veb-saytlarni ishlab chiqish yetakchilik qilmoqda.
Respondentlarning yana 9%i o'z
variantlarini bildirgan, jumladan:
·
robotlarni ishlab
chiqish
·
IT biznes
·
onlayn hujjatlar bilan
ishlash.
Quyida Jizzax viloyatidagi respondentlarning IT-sohasidagi qiziqishlari ko'rsatilgan
jadval keltirilgan:
Hududlar bo‘yicha sayt va ilovalarni ishlab chiqishga eng ko‘p qiziqish
Baxmalda – jami 44%, Arnasoy va G‘allaorolda veb-dizayn (har birida 16%ga
yaqin), Do‘stlik va Mirzacho‘lda o‘yinlarni ishlab chiqish – 15%, axborot
xavfsizligi bo‘yicha Forish va G‘allaorolda – 15%.
|
|
Saytlarni ishlab chiqish |
Veb-dizayn |
Ilovalarni ishlab chiqish |
O’yinlarni ishlab chiqish |
Axborot xavfsizligi |
Boshqa |
Tizim administrator |
ITda hech biri |
Moushn dizayn va 3D |
SMM |
|
Arnasoy |
15 |
16 |
13 |
13 |
10 |
14 |
8 |
4 |
1 |
6 |
|
Baxmal |
22 |
7 |
22 |
10 |
8 |
8 |
7 |
5 |
3 |
7 |
|
Do’stlik |
19 |
14 |
14 |
15 |
9 |
7 |
5 |
5 |
4 |
9 |
|
Forish |
21 |
9 |
11 |
3 |
15 |
7 |
15 |
5 |
3 |
11 |
|
G’allaorol |
17 |
15 |
13 |
6 |
14 |
6 |
10 |
5 |
6 |
8 |
|
Jizzax shahri |
17 |
11 |
11 |
12 |
9 |
8 |
7 |
4 |
9 |
12 |
|
Mirzacho’l |
19 |
11 |
18 |
14 |
9 |
11 |
7 |
1 |
2 |
8 |
|
Paxtakor |
12 |
11 |
16 |
12 |
8 |
8 |
7 |
7 |
11 |
8 |
|
Sharof Rashidov |
16 |
11 |
15 |
12 |
9 |
11 |
8 |
6 |
5 |
7 |
|
Yangiobod |
18 |
15 |
21 |
0 |
3 |
9 |
9 |
6 |
15 |
6 |
|
Zafarobod |
19 |
8 |
15 |
10 |
12 |
5 |
10 |
4 |
9 |
8 |
|
Zarbdor |
17 |
10 |
14 |
10 |
9 |
19 |
7 |
5 |
5 |
4 |
|
Zomin |
16 |
14 |
17 |
9 |
12 |
8 |
7 |
4 |
8 |
6 |
Hokimlik axborot texnologiyalari sohasini rivojlantirishni qanday
qo‘llab-quvvatlashi mumkinligi haqidagi savolga eng ommabop javob quyidagilar
bo’ldi:
1)
Sifatli internet bilan ta'minlash (17%)
2)
IT sohasiga koʻproq oʻqituvchilarni jalb qilish
(16%)
3)
Bepul onlayn kurslarini yaratish (15%)
4)
Ko'proq IT maktablarini ochish (14%)
5)
Noutbuk sotib olish uchun foizsiz kreditlar berish
(11%).
Eng kam javoblar o'quv materiallari bilan ta’minlash (4%) va
kompyuterlardan bepul foydalanish (4%) bo’ldi.
Alohida taklif qilingan javoblar orasida (5%) quyidagilar bo’ldi:
- keraksiz darslarni IT bilan almashtirish
- maktablarni kompyuterlar bilan ta'minlash
- maktablarda WI-FI o'rnatish va hokazo.
Hududiy kesmda, turli tumanlardan respondentlar Jizzax viloyati
hokimligidan quyidagi yordam so‘rashadi:
|
|
Ko’proq
IT maktab-larini ochish |
Bepul
onlayn kurslarni yara tish |
Sifatli
inter net
bilan ta’minlash |
IТga
ko’proq o’qituv-chilarni jalb qilish |
Noutbuk
sotib olishga %siz kredit berish |
IT
darslar o’tish uslubini o’zgar-tirish |
O’quv
materiallari bilan ta’minlash |
Muvaffa- qiyatli
dasturchi- lar
bilan uchrashuv-lar |
Kompyu-terlardan
bepul
foydalanish |
Boshqa |
|
Arnasoy |
19 |
15 |
11 |
16 |
11 |
8 |
8 |
4 |
5 |
1 |
|
Baxmal |
13 |
14 |
18 |
17 |
10 |
6 |
2 |
8 |
5 |
7 |
|
Do’stlik |
15 |
17 |
16 |
17 |
7 |
6 |
5 |
7 |
5 |
3 |
|
Forish |
13 |
18 |
13 |
19 |
17 |
4 |
3 |
7 |
2 |
4 |
|
G’allaorol |
18 |
16 |
17 |
17 |
8 |
4 |
3 |
7 |
4 |
6 |
|
Jizzax
shahri |
13 |
14 |
21 |
16 |
10 |
5 |
3 |
9 |
4 |
5 |
|
Mirzacho’l |
8 |
13 |
17 |
12 |
15 |
9 |
4 |
7 |
7 |
6 |
|
Paxtakor |
12 |
12 |
21 |
18 |
7 |
5 |
3 |
9 |
5 |
7 |
|
Sharof
Rashidov |
13 |
16 |
17 |
14 |
13 |
6 |
4 |
8 |
3 |
5 |
|
Yangiobod |
19 |
16 |
13 |
13 |
13 |
6 |
3 |
6 |
6 |
6 |
|
Zafarobod |
15 |
11 |
19 |
10 |
12 |
8 |
8 |
7 |
5 |
4 |
|
Zarbdor |
14 |
19 |
15 |
15 |
7 |
6 |
6 |
9 |
4 |
5 |
|
Zomin |
16 |
15 |
15 |
18 |
13 |
4 |
4 |
6 |
3 |
4 |
Izoh: So'rovnomalar
natijasida olingan ma'lumotlar YUNISEFning fikri emas, reprezentativ hisoblanmaydi, va U-Reportning
ushu so'rovida
ishtirok etgan respondentlarning fikrlarini aks ettiradi.
