|
|
|
|
U-Report yoshlar oʻrtasida ta’lim va kasbga qiziqish
borasida gender hususiyatlarni oʻrganish uchun soʻrov oʻtkazdi.
Soʻrov maqsadi: qizlar va yigitlarning ta’lim va karyera bilan bog'liq qanday
intilishlari borligini o’rganish So’rov natijalari qizlarning kasb tanlash va
o’qishini davom ettirishga undashga bag’ishlangan axborot kampaniyalarni
o’tkazishda qo’llaniladi. Soʻrov geografiyasi: Oʻzbekistonning barcha viloyatlari Respondentlar soni: 11 280 U-Report foydalanuvchilari
|
SOʻROVNING ASOSIY XULOSALARI: 1.
Oliy oʻquv yurti talabalari
soʻrov qatnashchilarining
deyarli yarmini (41%) tashkil qildi. Respondentlar orasida ishlayotgan yoshlarning ulushi ham yuqori (23%). 2. Respondentlarning katta qismi (87%) oʻqishni davom ettirishni istaydi. Ularning
yana 5 foizida bu masalada hali ikkilanish bor. 3.
Qizlarning
ta’limni
davom ettirishlari uchun toʻsiq bo’lishi
mumkin bo’lgan asosiy omillar nomlandi: oiladagilarning qoʻllab-quvvatlamasligi (24%) va moliyaviy muammolar
(20%). Qizlarning oʻzlari uchun
esa, birinchi navbatda, moliyaviy muammolar (26%) asosiy toʻsiqdir. 4.
Respondentlarning
faqatgina 11%i bo’lajak kasbini tanlash borasida hali biror qarorga kelmagan.
Ayni damda ishlayotgan respondentlarning 12%i boshqalar tomonidan tanlab
berilgan sohada ishlayotganini ta’kidlagan. Ish
izlayotganlarning 22%i kelajak kasbi
boʻyicha aniq qarorga kelmagan, oʻqimayotgan va ishlamayotganlar orasida bu koʻrsatkich 21%ni tashkil qiladi. 5.
Kelajakda
ishlash uchun quyidagi sohalar eng qiziqarli deb topildi: birinchi navbatda ham
qizlar, ham yigitlar uchun davlat tashkilotlari (36%). Shuningdek, qizlarning
36%i xalqaro tashkilotlarda ishlashni afzal koʻrsa, yigitlarning 29%i xususiy sektorni tanlaydi. 6.
Davlat
tashkilotlarida ishlashni istagan respondentlar Namangan (44%) va Sirdaryo
(43%) viloyatlarida koʻproq. 7.
Qizlar eng
koʻp qiziqtiradigan sohalarini sanab o’tdi: ta'lim (20%)
va ilm-fan / tadqiqotlar (17%) ekanligi aniqlandi. 8.
Yigitlar
orasida eng katta qiziqishni uyg’otadigan sohalar esa: IT-loyihalar va
robototexnika (17%), ilmiy / tadqiqot (15%) va bank / biznes (14%) nomlandi.
|
Oʻzbekistonning barcha viloyatlaridan 11280 U-Report foydalanuvchilari soʻrovda qatnashdilar. Barcha ishtirokchilarning 63%ini erkak respondentlar tashkil qilgan boʻlsa, 37% qizlarga toʻgʻri keladi.
OTM talabalari respondentlarning aksariyatini
tashkil etdi, barcha respondentlarning 41% ularga toʻgʻri keladi. Soʻrovda ishtirok etgan talabalar
orasida qizlarning ulushi yigitlarga qaraganda yuqoriroq (45% va 38%
mos ravishda). Oʻz navbatida, yigitlar
orasida ishlayotgan respondentlarning ulushi yuqori – 27%, ayol respondentlar
orasida bu ko'rsatkich 15 foizni tashkil qiladi.
OTM talabalari
respondentlarning salmoqli qismini (41%) tashkil qildi. Jami respondentlarning 11%i maktab oʻquvchilariga toʻgʻri kelgan boʻlsa ham, hududlararo bu koʻrsatkich boʻyicha biroz farqlar mavjud. Masalan, Sirdaryo viloyatida soʻrovda koʻproq aynan maktab oʻquvchilari qatnashdilar (bu viloyat respondentlarining 30%i).
Shuningdek, Qoraqalpog'iston Respublikasida maktab o'quvchilarining ulushi
yuqori (26%) boʻldi.
Fargʻona viloyatida OTM talabalari barcha respondentlarning yarmini tashkil
qildi. Toshkent shahrida esa respondentlarning aksariyati (30%) ayni damda ish
bilan bandligini ta’kidladi.
Respondentlarning koʻpchiligi (87%) oʻqishni davom ettirishni
istaydi. Bu savolga javob berishda gender nuqtai
nazaridan ham, hududlar kesimida ham katta tafovutlar mavjud emas.
Biroq,
faoliyat turiga koʻra, ba’zi oʻziga xosliklarni aniqlash mumkin. Masalan, ish izlayotgan va ish bilan band boʻlganlar orasida oʻqishni davom
ettirishni istamaydigan respondentlarning ulushi nisbatan yuqoriroq (10% va 9%
mos ravishda).
Respondentlarning fikriga koʻra, oilaning qoʻllab-quvvatlamasligi
qizlar uchun oʻqishini davom
ettirishda asosiy to'siq boʻlib xizmat qilishi mumkin,
barcha respondentlarning 24%i bu variantni tanladi. Biroq, qizlarning oʻzlari asosiy toʻsiq sifatida – moliyaviy
muammolarni koʻradi (26%). Oʻqishni davom ettirish uchun hech qanday toʻsiqlar mavjud emasligini
14% qizlar ta’kidladi.
Shunisi e'tiborliki, farzand tugʻilishi va eri tomonidan taqiq qoʻyilishi kabi oʻqishga toʻsqinlik qiluvchi omillarni qizlarga (18%) qaraganda ko'proq yigitlar (22%) tanladilar.
Qizlarning ta’limni davom ettirishi oila tomonidan
qoʻllab-quvvatlamasligi – to’siq bo’lishi ehtimoli ayniqsa Surxondaryo va Jizzax viloyatlari aholisi uchun dolzarb (bu
viloyatlardagi respondentlarning oʻrtacha 30%i).
Aksincha, Toshkent shahrida oilaning qoʻllab-quvvatlamasligi jiddiy muammo deb qaralmaydi (16%). Shu bilan
birga, 8% poytaxt va Samarqandlik respondentlarning fikriga koʻra, uy yumushlari koʻproq qizlarning
zimmasiga tushushi ular oʻqishni davom ettirmasligi
mumkin.
Qizlarning oʻqishi uchun hech qanday toʻsiq yoʻqligini 12% respondentlar ta’kidlaydi, bunga qizlarning 14%i va yigitlarning 12%i ishonadi. Bunday
ishonch, ayniqsa, Qoraqalpog'iston Respublikasi (17%) va Farg'ona viloyatida
(15%) yuqori.
"Boshqa" javob variantini koʻrsatgan 6% respondentlar quyidagilarni yozdilar:
· Sanab oʻtilgan barcha variantlarni to'siq deb hisoblaydi
· Mentalitet va
urf-odatlar
· Oila qurish
· Ta’lim qadrining
pastligi
·
Diniy sabablarga koʻra.
U-REPORTYORLARNING BA’ZI FIKRLARI: (mualliflarning imlosi saqlanib qolgan)
Asosan OTM
ma'muriyati tarafidan bo'ladigan noo'rin taqiqlar, masalan, ro'molga taqiq.
Единственное,
что может помешать получить высшее образование - высокая цена на репетиторов и
на контракт при поступлении в ВУЗ
Inson
manfaatlari, so'z erkinligini himoyasi to'liq emasligi
O‘qish qanchalik muhim ekanligini odamlarimiz anglashi kerak. O‘qib olim
bo‘lasanmi deganlarga, ha olim
bo‘lmoqchiman, olimlardan nimam kam, vatanimiz rivoji uchun hissa qo‘shaman.
Ham moddiy ham ma'naviy boy bo‘lmoqchiman deb tushuntirish lozim
Erta turmush
qurush.
Erkaklar va ayollar alohida o‘qitilishi kerak.
Нету гибкой учебной расписании. Университет требует слишком много времени на обязательные предметы и процедуры вне учебного процесса
Respondentlarning aksariyati (62%) kelajakda
qaysi kasb boʻyicha ishlashini tanlab
boʻlgan. Qizlar orasida bunday qarorga kelgan ulushi
yigitlarga qaragandan biroz koʻproq (82% va 77% mos
ravishda). Ushbu savolga javob berishda hududiy xususiyatlar mavjud emas.
Ish izlayotganlarning 22%i va ayni damda oʻqimayotgan va ishlamayotgan respondentlarning 21%i kelajakda qaysi kasbda
ishlashini hali aniqlamagan. Ish bilan band boʻlgan respondentlarning 44%i hozirgi kunda oʻzlarining sevimli kasb boʻyicha
ishlayotganliklarini ta’kidladi. Yana bu toifa respondentlarning 12%i oʻzgalar tanlab bergan kasb boʻyicha ishlayotganini
bo’lishdi. E’tiborlisi, abituriyentlar orasida bo’lajak kasbini tanlaganlar
ulushi yuqori (86%).
Davlat sektorida ishlash ham qizlar, ham yigitlar uchun
qiziqarli – oʻrta hisobda 36%. Shuni ham ta’kidlash
joizki, xalqaro tashkilotlarda ishlashni afzal koʻradigan qizlarning ulushi 36%, yigitlar orasida esa bu koʻrsatkich 26%ni tashkil qiladi. Yigitlarning 29%i kelajakda xususiy sektorda
ishlashni afzal koʻradi.
Viloyatlar orasida Namangan (44%) va Sirdaryo (43%)
viloyatlari respondentlari davlat sektorida ishlashni afzal ko'radi. Toshkent
shahrida esa bu
sektorni xohlovchilar
ozchilikni tashkil qiladi – faqat 18%.
Poytaxtlik respondentlarning 39%i xalqaro
tashkilotlarda ishlash xohishi borligini ta’kidlagan. Shuningdek, poytaxtlik
responentlarning 34%i xususiy sektorda ishlashni afzal koʻradi.
Respondentlarga kelajakda ishlashlari uchun eng qiziqarli sohalar sifatida quyidagilar nomlandi:
1) Ilm-fan va tadqiqotlar (16%)
2) Ta’lim (14%)
3) Bank ishi va biznes (12%)
4) IT loyihalar va robototexnika (12%).
Biroq, bu savolga
javob berishda katta gender tafovutlar bor. Masalan, faqat
4% qizlar IT loyihalar va robototexnika bilan qiziqadi, yigitlar orasida esa bu
eng ommabop yoʻnalish (17%). Qizlar uchun eng qiziqarli soha
ta'lim (20%), yigitlarning faqatgina 10% bu sohani tanlaydi.
Ta'lim yoʻnalishida ishlash Surxondaryo viloyatidagi qizlarning 27%i uchun,
shuningdek Xorazm va Namangan viloyatidagi qizlarning 25%i uchun qiziqarli. Ilm-fanga qiziqadigan
respondentlarning ulushi Navoiy (23%) va Samarqand (22%) viloyatlarida
yuqori. Toshkent shahrida qizlar ko'proq "Boshqa" variantini
tanladilar.
"Boshqa" javob variantini koʻrsatgan 10% qizlar quyidagilarni yozdilar:
·
Bir nechta
variantni tanladilar
·
Huquqshunoslik
·
Siyosatshunoslik
·
Psixologiya
·
PR va marketing
·
Neftegaz
sohasi.
Koʻplab viloyatlarda yigitlar uchun eng qiziqarli soha IT loyihalar va
robotexnika hisoblanadi. Ushbu soha, ayniqsa, Toshkent shahri (21%) va Andijon
viloyati (20%) respondentlari orasida ommabop. Buxoro viloyatidagi yigitlarning
18%i fanga qiziqadi. Jizzaxlik respondentlar orasida bank ishi va biznesni
tanlaydigan yigitlarning ulushi yuqori – 18%.
"Boshqa" javob variantini koʻrsatgan 15% yigitlar quyidagilarni yozdilar:
·
Bir nechta
variantni tanladilar
·
Davlat
boshqaruvi
·
Huquq-tartibot
organlari
·
Huquqshunoslik
·
Muhandislik, texnologiyalar
·
Koʻngil ochar sektori.
Izoh: Soʻrovlar natijasida olingan maʼlumotlar UNICEFning fikrini aks ettirmaydi,
reprezentativ maʼlumotlar hisoblanmaydi va ushbu U-Report so’rovida qatnashgan respondentlarning
fikrini aks ettiradi.
