U-Report Korrupsiyaga qarshi kurashish Agentligi bilan hamkorlikda aholining, jumladan, yoshlarning korrupsiyaga munosabatini o‘rganish maqsadida so’rov o’tkazdi. So‘rov natijalari Agentlik tomonidan korrupsiyani oldini olish va unga qarshi kurashishni samaraliroq tashkil etish uchun foydalaniladi. 

So'rovda mamlakat bo'ylab 15507 respondent ishtirok etdi, shundan 30% ayol respondentlardir. Faoliyat toifasiga ko'ra so'rovda ishtirok etganlar quyidagilar: 36% OTM talabalari yoki ilmiy xodimlar, 12% davlat xizmatchilari, 11% ta'lim sohasida ishlaydi, 9% maktab o'quvchilari, 7% tadbirkorlar, 6% o'qimaydi va ishlamaydilar va hokazo.

KORRUPSIYA HAQIDAGI SO’ROVNING ASOSIY NATIJALARI:

1.      Respondentlarning 34%i pora berishni korrupsiya deb hisoblamaydi.

2.      U-Reportyorlarning aksariyati (70%) korrupsiyada oluvchi ham, beruvchi ham birdek aybdor ekanligini ta'kidlamoqda. Shu bilan birga, ayollarning 76% erkaklar bilan taqqoslaganda (67%), bu fikrga ko’proq qo'shilishadi.

3.      U-Reportyorlar korrupsiyaning eng asosiy uchta sababini sanab o’tishdi: ish haqining pastligi (22%), mansabdor shaxslarning daromadlari va xarajatlari ustidan nazoratning yo'qligi (15%), huquqiy savodxonlikning pastligi (12%).

4.      So'nggi 2 yil ichida U-Reportyorlar korrupsiyaga duch kelgan sohalar: ta'lim – 21%, sog'liqni saqlash – 14%, ishga joylashish – 12%, prokuratura va ichki ishlar idoralari – 10%.

5.      So'ralganlarning 18%i so'nggi 2 yil ichida korrupsiya holatlariga duch kelmaganliklarini bildirdilar.

6.      Tadbirkor respondentlar ko'proq prokuratura va ichki ishlar organlarida korrupsiya  holatlariga duch kelishgan – 18%, sog'liqni saqlash tizimida ushbu soha xodimlarining o'zlari korrupsiyaga ko’proq duch kelishgan – 19%.

7.      Ishga qabul qilishda korrupsiyaga asosan tibbiyot xodimlari (15%), o'qituvchilar, abituriyentlar, talabalar, o'qimagan yoki ishlamaydiganlar duch kelishganini aytishdi – har biri 13%dan.

8.      U-Reportyorlarning 65%i prokuratura yoki militsiyaga korrupsiya to'g'risida murojaat qilmagan: ularning 40%i buni foydasiz deb hisoblagan, qolganlari esa qasd qilishlaridan qo’rqqan yoki organ xodimlari tinch qo’ymasligidan qo'rqishgan.

9.      Respondentlarning 41%i korrupsiya holatlari to'g'risida xabar berishga tayyor emas: ularning 26%i bunga shubha bilan qarashadi (ko'plari Farg'ona vodiysidan – 30%), 9% istamaydi, 6%i esa bir qarorga kelmagan.

10.  Boshqa barcha toifalarga qaraganda korrupsiya to'g'risida anonym ravishda xabar berishga tayyorlar – davlat xizmatchilari, universitet talabalari, ta'lim va xizmat ko'rsatish xodimlari – taxminan 36%.

11.  Respondentlar korrupsiyaning guvohi bo'lishi mumkin bo'lgan vaziyatda xabar beradigan idoralar: birinchi navbatda, Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi – 28%, ikkinchi o'rinda ommaviy axborot vositalari va bloggerlar – 19%.

12.  U-Reportyorlarning 67%i mamlakatda korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha ko'rilgan choralar to'g'risida juda kam ma'lumotga ega: ularning 44%i biroz xabarlari bor, 23%i esa hech narsani bilmaydi.

13.  Respondentlarning 52%i "ba'zi ishlarni pora va tanishlar yordamida hal qilish mumkin" degan jumlaga qat'iyan munosabatda emas: ularning 35% atrofida mavjud tizim ularni bunday usullardan foydalanishga majbur qiladi deb hisoblashadi.

14.  U-Reportyorlar korrupsiyani kamaytirish bo'yicha o’z "retseptlari"ni nomladilar: 18%, avvalambor, ish haqini oshirish kerak, deb hisoblashadi; 14%dan tizimni o'zgartirishni va korrupsiya uchun jazoni kuchaytirishni taklif qilmoqdalar, respondentlarning 12%i byudjet mablag'lari sarflanishini shaffof qilish zarur deb hisoblaydilar.

15.  Respondentlarning 86%i O'zbekistonda korrupsiyaga qarshi kurash agentligi tashkil etilganligini biladi: shu bilan birga ularning 62%i Agentlik nima qilayotganini bilmaydi.

Respondentlar toifasiga ko'ra, so'rov ishtirokchilarining ko’pchiligi bular: 36%i OTM talabalari yoki ilmiy xodimlar, 12% davlat xizmatchilari, 11% o'qituvchilar. OAV xodimlari va nodavlat notijorat tashkilotlari toifasidagilar kamchilik (respondentlarning 1%idan), kollej / litsey o'quvchilari (2%), abituriyentlar (2%).

"Boshqa" javob variantini ko'rsatgan 6% respondentlar quyidagilarni yozdilar:

•        Iqtisodchi, bank va moliya sektori xodimi

•        Mehnat muhojiri

•        Uy bekasi, tug'ruq ta'tilida

•        AKT ishchisi, dasturchi

•        Me'mor

•        Advokat va huquq sohasining boshqa vakillari

•        Turizm xodimi

•        Mavsumiy ishchi

•        Qishloq xo'jaligi ishchisi (fermer, bog'bon)

•        Sanoat ishlab chiqarish sohasida ishchi

•        Energetika ishchisi (gaz, elektr energiyasi)

•        Frilanser

•        Yoshga qarab endi ishlamaydi

U-Reportyorlarning 53%i – korrupsiya nima degan savolga to'liq javob berishdi (pora berishdan tortib, byudjetdan o'g'irlash, vakolatlarini suiiste'mol qilish va h.k.).

Qizig'i shundaki, respondentlarning 34%i pora berishni korrupsiya deb hisoblashmaydi, respondentlarning 13%i korrupsiya – bu faqat "pora berish" deb hisoblaydi.

Hududlar kesimida, boshqalardan ko'ra, Xorazm, Sirdaryo viloyatlari va Qoraqalpog'iston Respublikasida yashovchi respondentlar "korrupsiya" deganda ishlarni faqat pora berish orqali yechish deb tushunadilar – ushbu hududlardagi respondentlarning o'rtacha 17%i. Va aynan shu hududlarda ushbu savolga javobni bilmaganlarning aksariyati (o'rtacha 2%).

Toshkent shahri va Buxoro viloyatida, asosan, ushbu savolga eng to'liq javob berilgan, bu yerda respondentlarning 56% "Yuqorida aytilganlarning hammasi" javob variantini tanlagan.

Korrupsiya – o'zi yoki boshqalar manfaatlari uchun o'z lavozimidan noqonuniy foydalanish (suiiste’mol qilish), shuningdek, bunday imtiyozni noqonuniy berish.

Pora berish ham noqonuniy hisoblanadi va jarima yoki 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi. Pora bergan shaxs, agar u pora berishga majbur qilingan bo'lsa yoki u 30 kun ichida o'z ixtiyori bilan tan olsa, javobgarlikdan ozod qilinadi.

U-Reportyorlarning aksariyati (70%) korrupsiyada oluvchi ham, beruvchi ham birdek aybdor ekanligini ta'kidlamoqda. Ushbu fikrdagi ayollar soni (76%), erkaklar bilan taqqoslaganda (67%), ko’proq. Erkak respondentlar pora olgan odam korrupsiyada aybdor (19%) deb ishonishga ko'proq moyil bo'lsa, bunday fikrga ayollarning atigi 13%i qo’shiladi.

"Boshqa" javob variantini ko'rsatgan 5% respondentlar quyidagilarni yozdilar:

•        Davlat, samarasiz davlat boshqaruvi, eskirgan hujjatlar tizimlari, mansabdor shaxslar va davlat idoralari rahbarlari

•        Ishlamaydigan qonunlar va normativ-huquqiy hujjatlarning nomukammalligi

•        Tizim (siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy) odamlarni korrupsiyaga majbur qiladi

•        Mentalitet, madaniyat

•        Iqtisodiyotning rivojlanmaganligi, monopoliyalarning mavjudligi, raqobatsiz muhit

•        Maoshlarning kamligi, moddiy ehtiyoj

•        Ta'lim darajasi, huquqiy ongi va savodxonligi past

•        Nafaqat beruvchi va beradigan, balki vositachi ham

•        Butun jamiyat.

U-REPORTYORLARNING BA’ZI FIKRLARI: (mualliflarning imlosi saqlanib qolgan)

Государство со своей структурой, когда проще и быстрее решить свои дела с помощью коррупции.

Давлат айбдор, қонунларнинг устувормаслиги,  коррупционерларга жазо турларининг енгиллиги, еоррупционерларни оммага ошкор қилинмаслиги, мол-мулкларини даромадига номувофиқлиги равшан бўлсада, назоратнинг сустлиги. Тизимларнинг автоматлашмаганлиги,  шаффофлик йўқлиги.

Государство, потому что не даёт своим работникам достойной зарплаты.

Сама система, которая увязла в омуте коррупции. Какую бы сферу вы не брали обязательно встретитесь с коррупцией. Так как те, кто сидят на своих креслах создают такую обстановку, при которой простой народ вынужден дать взятку. Или злоупотребляют своей должностью ради корыстных целей.

Менталитет, потому что всем выгодней не заплатить полную сумму штрафа, а дать часть от неё ответственному сотруднику. Они не думают о будущем нашей страны.

Ҳуқуқий онгнинг пастлиги, шахс ўзининг ҳуқуқ ва манфаатларини порасиз ҳам ҳимоя қилиши мумкин.

Спрос порождает предложение. Это элементарный закон экономики.

U-Reportyorlar korrupsiyaning sabablari bo'yicha eng asosiy beshtalikni aniqladi:

1)      kam maoshlar (22%),

2)      mansabdor shaxslarning daromadlari va xarajatlari ustidan nazoratning yo'qligi (15%),

3)      huquqiy savodxonlikning pastligi (12%),

4)      davlat xizmatchilarining o'ziga bo'lgan haddan ortiq ishonchi (11%),

5)      korrupsiya uchun jazo muqarrar emasligi (10%).

Respondentlarning atigi 5%i korrupsiyaning sababi mentalitetga va milliy an’analarga asoslangan deb hisoblashadi.

U-Reportyorlarning javoblariga ko'ra, ular so'nggi 2 yil ichida korrupsiya bilan duch kelgan sohalar bu: ta'lim – 21%, sog'liqni saqlash – 14%, ishga joylashish – 12%, prokuratura va ichki ishlar idoralari – 10%.

Respondentlarning 18%i so'nggi 2 yil ichida korrupsiya holatlariga duch kelmaganliklarini ta'kidladilar. Erkaklarga nisbatan 5% ko'proq ayollar korrupsiya bilan duch kelmaganliklarini ta'kidladilar.

Ayollarning 27%i, 19% erkaklarga nisbatan, ta'lim sohasida ko’proq korrupsiyaga duch kelganliklarini ta'kidladilar. Qizig'i shundaki, respondentlar savdo va xizmat ko'rsatish sohasida deyarli korrupsiyaga duch kelmaganlar.

"Boshqa" javob variantini ko'rsatgan respondentlarning 8%i quyidagilarni yozgan:

•        Yuqoridagi barcha sohalarda

•        Bir vaqtning o'zida bir nechta variantni tanlang

•        Adliya organlari, ro'yxatga olish idorasi

•        Bojxona

•        Soliq inspeksiyasi

•        Harbiy soha

•        Energetika sohasi

•        Ekologiya

•        Qishloq xo'jaligi, paxtachilik

•        Veterinariya xizmati

•        Moliya vazirligi, Pensiya jamg'armasi

•        Mehnat migratsiyasi agentligi, Mehnat vazirligi huzuridagi mehnat inspektsiyasi

•        Haydovchilik guvohnomasini olgandan so'ng, yo'l harakati xavfsizligi xizmati

•        Avtosanoat

•        Sport, sport federatsiyalari

•        Ichimlik suvi uchun, tabiiy gaz uchun qarzlarni hisoblashda

•        Jazoni ijro etish byurosi (MIB).