Kirish imtihonlari 2023 yilda shaffof o‘tdimi?

U-REPORT Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi va  Bilimni baholash agentligi, Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi bilan hamkorlikda so’rovnoma o’tkazdi.

Maqsad: Yoshlarning oliy ta’lim muassasalari (OTM) bakalavriatiga kirish imtihonlarini tashkil etish va o‘tkazishda shaffoflik darajasi haqida fikrlarini o‘rganish.

Olingan natijalar OTMlarga kirish imtihonlarini tashkil etish bo'yicha korrupsiyaga qarshi mavjud dasturlarni takomillashtirishga yordam beradi.

So’rovnoma miqyosi: O’zbekiston Respublikasi

So’rovnoma qatnashchilari soni:  U-REPORTning taxminan 3500 nafar foydalanuvchilari so’rovga javob berdi.

MA’LUMOT:  Bilimni baholash agentligi (BBA oldingi DTM) – davlat OTMlarining bakalavriat ta’lim yo‘nalishlariga kirish test sinovlarini o‘tkazishga mas’ul. Mutaxassislik fanlaridan kasbiy (ijodiy) imtihonlar esa OTMlar tomonidan o‘tkaziladi. Faqat 8 ta OTMga kirishda chet tilidan ijodiy imtihonlarni BBA o‘tkazadi.

SO’ROVNOMANING ASOSIY XULOSALARI:

1.       U-Report respondentlari abituriyent OTMlarga kirishda tayanishi lozim bo’lgan eng muhim 3 omil sifatida quyidagi javoblarni tanlashdi (2022 yil natijalari bilan solishtirganda ketma-ketlik o'zgarishsiz qoldi):

1)    Repetitorlar, kurslardagi yordam (43%) (2022 yilda 50% bo’lgan);

2)    Maktabda olingan bilimlariga (28%);

3)    Omadiga (8%) - bu javobni tanlagan qizlar (10%) soni yigitlarga (6%) nisbatan sal ko’proq.

2.       So’rov ishtirokchilarining 63% ning firkriga ko’ra, imtihonga kirishdagi tekshiruvlar juda qattiq o’tkazildi (2022 da bu ko’rsatkich 60% bo’lgandi): shpargalka, telefon, boshqa vositalar olib kirish yoki o’rniga boshqani kiritish imkonsiz bo’ldi. Yana 19% ishtirokchilar – yaxshilab harakat qilsa imkoni topsa bo’lardi degan fikrda (bu 2022 yilda 22%).

3.       Qizlarning 88%i (2022 yilda bu ko'rsatkich 10% ga kam edi - 78 foizni tashkil etgandi) imtihon vaqtida kimdir shpargalka, telefon, boshqa vositalardan foydalanganiga shaxsan guvoh bo’lmaganligini aytib o’tishgan, 82% yigitlar ham shunday javob berishdi.

4.       Faqat 7% ishtirokchilar imtihon vaqtida noqonuniy faoliyatga (shpargalkalar, abituriyentga yordam, telefon va boshqalar) SHAXSAN guvoh bo’lishganini tasdiqlashgan (2022 yilda bu ko‘rsatkich 9 foizni tashkil etgan).

5.       Ishtirokchilarning katta qismi (65%) joriy yilgi OTMlarga kirish imtihonlari ochiq va shaffof bo‘ldi deb javob berishdi (2022 yilda bu ko'rsatkich 68 foizni tashkil etgandi). Faqat 17% ishtirokchilar salbiy javob berishgan.

6.       OTM larga imtihonlarni yanada shaffof bo’lishi uchun ishtirokchilar quyidagi 5 ta top takliflarni berishgan:

1) Yoshlarning imtihonlarga munosabatini o'zgartirish 20% (2022 yilda faqat 15% bu variantni tanlagandi)

2) Qoida buzganlarga nisbatan qattiqroq jazo (17%)

3) Bitiruvchilar uchun yagona davlat imtihonini joriy etish (12%)

4) Fanlarni sertifikatlash (11%)

5) Imtihonlarda kameralar sonini oshirish (10%).

7.       So’rovnoma ishtirokchilari OTMlarga kirish imtihonlarini tashkil etish uchun eng yahshi vaqt bu (natijalar 2022 yil bilan solishtirganda deyarli o'zgarishsiz qoldi):

1)   Doimgidek avgustda – 51%;

2)   Bir yilda bir necha marotaba – 34%;

3)   Iyulda – 9%, deb javob berdi.