Yoshlar huquqlari to'g'risidagi xalqaro konvensiyani qabul qilish g'oyasi O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoyev tomonidan 2017-yil sentyabr oyida BMT Bosh assambleyasining 72-sessiyasida ilgari surilgan edi. U-Report, Inson huquqlari milliy markazi bilan birgalikda, ushbu Konvensiya loyihasi haqida yoshlarning fikrini bilish uchun so'rov o'tkazdi.

So'rov natijalari joriy yilning 12-13 avgust kunlari BMT Bosh kotibi, YEXHT, O’zbekiston hukumati, BMT agentliklari va boshqa xalqaro tashkilotlar va mamlakat vakillari ishtirok etgan inson huquqlari bo’yicha Samarqand veb-forumida taqdim qilindi. Inson huquqlari bo’yicha Samarqand forumi bilan www.asianforum.uz da tanishib chiqishingiz mumkin.

Konvensiyaning maqsadi – yoshlarning huquqlari, erkinliklari, qiziqishlari, ehtiyojlarini belgilash va ularni amalga oshirish bo'yicha davlatlarning majburiyatlarini ta'minlash.

So’nggi o’n yilliklar tajribasi shuni aniq ko'rsatadiki, shiddat bilan o’zgarib borayotgan dunyoda, asosiy ulushi yoshlar bo’lgan, inson kapitali va innovatsion salohiyatni jadal rivojlantirish, samarali to’plash va amalga oshirish imkoniyatiga ega bo’lgan davlatlar ustunlikka ega bo'ladi.

So'rovda mamlakat bo'ylab 10 mingdan ortiq respondentlar qatnashgan, ularning 37%i ayol respondentlardir.

YOSHLAR TO’G’RISIDAGI BMT KONVENSIYASI HAQIDAGI SO’ROVNING ASOSIY NATIJALARI:

1.       So'rovda qatnashganlarning 68%i hozirda O'zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan BMTning yoshlar huquqlari bo'yicha xalqaro konvensiyasi ishlab chiqilayotganidan xabardor emas.

2.       U-Reportyorlarning aksariyati (81%) BMTning Yoshlar huquqlari to'g'risidagi konvensiya yoshlarning huquqlari to'g'risidagi universal hujjat sifatida zarur deb hisoblashadi.

3.       Respondentlarning 52%i "yoshlar" deb 30 yoshgacha bo'lgan odamlarni belgilash kerak deb hisoblashadi. Shu bilan birga, respondentlarning 1/4 qismi 35 yoshgacha bo'lganlarni "yoshlar" deb hisoblanishiga ishonishadi.

4.       So'rovda ishtiroq etganlarning deyarli yarmi yoshlarning o'zlari yoshlarga oid davlat siyosatining asosiy belgilovchisi va ijrochisi bo'lishi kerak deb hisoblashadi. So‘ralganlarning 1/4 qismi buni butun jamiyat amalga oshirishi kerak desa, 16%i esa parlamentga tayanadi.

5.       54% U-Reportyorlarning fikriga ko'ra, Yoshlar huquqlari to'g'risidagi konvensiyani qabul qilinishi, dunyo bo'ylab yoshlarning hayotini yaxshilaydi.

6.       U-Reportyorlarning 48%i Konvensiya qabul qilinganidan keyin ularning hayotlari ancha yaxshi bo'lishiga ishonishadi.

7.       Barcha respondentlarning 62%i yoshlar ham, yoshi kattalar ham Birlashgan Millatlar Tashkilotining Yoshlar huquqlarini monitoring qilish qo'mitasiga a'zo bo'lishlari kerak deb hisoblashadi.

8.       Yoshlar huquq va erkinliklari bo'yicha quyidagi 5 ta mavzu eng ommabop deya e’tirof etildi: ta'lim olish huquqi (deyarli 20%), fikrlash va so’z erkinligi (deyarli 13%), sog'liqni saqlash (12,4%), ishlash huquqi (10%), erkinlik va shaxsiy daxlsizlik (9,6%).

So‘rovda qatnashganlarning aksariyati (68%) O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan BMTning yoshlar huquqlari to‘g‘risidagi xalqaro konvensiya ishlab chiqilayotganidan xabardor emas ekan. Etiborlisi, bu haqda bilmaganlarning aksariyati Toshkent shahri va Toshkent viloyatida – 73%.

Aksariyat U-Reportyorlarning (81%) fikriga ko'ra, BMTning Yoshlar huquqlari to'g'risidagi konvensiya zarur. Ko'pchilik shunday fikrda bo’lgan respondentlar Navoiy va Buxoro viloyatlarida, u yerda 85% respondentlar bunday Konvensiya zarurligini ta'kidladilar.

 Birlashgan Millatlar Tashkilotining Yoshlar huquqlari to'g'risidagi konvensiyasini ishlab chiqish g'oyasini ayollar ko'proq qo’llab-quvvatlaydi – 83%, erkaklar orasida bu ko’rsatkich 80%. Shu bilan birga, qat'iy ravishda: "Yo'q" deganlar orasida ayollar (6%) ga qaraganda erkaklar ko'proq (10%).

Barcha respondentlarning 53%i "yoshlar" deb 30 yoshgacha bo'lgan insonlarga aytish kerak deb hisoblashadi. Shu bilan birga, respondentlarning 1/4 qismi 35 yoshgacha bo'lganlar"yoshlar" deb hisoblanishi kerak deb ishonishadi.

U-Reportyorlarning 9%i yoshlik odamning yoshiga bog'liq bo'lmasligi kerak deb hisoblashadi.

Xorazm va Navoiy viloyatlarida yoshlarni ta’riflash 30 yoshgacha bo'lishi kerak deganlar soni ko'p – har ikkala hududda ham bu ko'rsatkich 58% atrofida.

"Boshqa" javob variantini ko'rsatgan respondentlarning 6%i quyidagilarni yozdilar:

1.       18 yoshgacha

2.       18 - 25 yosh

3.       20 - 25 yoshda yoki 20-27 yoshda

4.       25 - 30 yosh

5.       30 - 35 yosh

6.       Oliy ma'lumotni tugatgunga qadar

7.       45 yoshgacha, chunki umr ko'rish davomiyligi oshdi.

8.       50 yoshgacha

9.       Pensiya yoshiga qadar.

U-REPORTYORLARNING BA’ZI FIKRLARI:

Maksimum 25 yoshgacha boʻlgan shaxslar yosh deyish mumkin. Undan yuqorisi oʻrta yashar hisoblanadi.

Umri  davomida o’zini o’zgartira oladigan shaxsiy fikrga ega bo’la olgan barcha yoshlar hisoblanadi.

Inson ilm o'rganishdan, zamon bilan hamnafaslikdan to'xtamas ekan, yosh bo'lib qolaveradi

Молодёжь тот, кто строит свою карьеру и тот кто самостоятельный. Не считаются молодёжью те кто проживают за счет своих родителей, ибо они являются еще детьми. Поэтому сказать определённую цифру не могу.

Qachonki ozini mustaqilman deb hisoblab mustaqil yashay olsa.

O'zbekistonda o'rta umr ko'rish yoshiga qarab xulosa qilsak 35 yoshgacha

Bu narsani yosh bilan umumuman aloqasi bo’lmasligi kerak. 45 yoshgacha inson qo’lidan barcha ishlar kela oladi.

Hammada har hil. Bu oilaviy kelib chiqishiga bog'liq ya'ni buvi-buvasi,va ota onasini munosabatiga bog'liq

Ҳар бир оилада ота-онанинг ақли ва фаросати билан фарзанд тарбияланади. Фарзанднинг неча ёшигача ЁШ ҳисобланиши бу ота-онанинг қай даражада яхши ё ёмон тарбия ва эътибор беришига боғлиқ.

Нельзя делить людей по возрасту и наделять в соответствии с возрастом разными правами!

Insonning kuch quvvatiga ega bolgunga qadar u inson yosh hisoblanadi

Islomda erkak kishi 40 yoshgacha yigit hisoblanadi. Yoshlar yoshi 28-30 atrofida bolishi kerak

Yoshlar deganda yoshini hisobga olmaslik kerak chunki bizda ta'lim tizimi juda g'alati ko'p o'qish kere  chet davlatlarida yosh  professor bor bizni davlatda sochi oqarmaguncha yoki butunlay to’kilmaguncha olmaydi, qilgan ishiga qarash kerak bu mani shahsiy fikrim.

54% erkaklar yoshlar 30 yoshgacha hisoblanishiga (ayollarda 51%), ayollarning 28%i yoshlar 35 yoshga qadar bo’lishi kerakligiga (erkaklarda 22%) ishonishadi.

Respondentlarning deyarli yarmi yoshlarga oid davlat siyosatining asosiy belgilovchisi va ijrochisi yoshlarning o'zlari bo'lishi kerak deb hisoblashadi. So‘rovda ishtirok etganlarning deyarli 1/4 qismi buni butun jamiyat amalga oshirishi kerak, deb hisoblasa, 16%i buning uchun Parlament javobgar bo‘lishi kerak deb hisoblashadi.

Poytaxtda Parlament ishtirokiga eng tanqidiy fikrlaydiganlar ko’pchilikni tashkil qiladi va u yerda respondentlarning atigi 9% Parlament yoshlar siyosatiga jalb qilinishi kerak deb hisoblashadi. Navoiy viloyatida boshqa hududlarga nisbatan ushbu funksiyalarni yoshlarning o'zlariga topshirishni taklif qilayotganlar ko'pchilikni tashkil qiladi - 59%.

"Boshqa" javob variantini ko'rsatgan respondentlarning 4%i quyidagilarni yozdilar:

1.       Hamma birgalikda javobgar bo'lishi kerak

2.       Odamlar va jamiyat

3.       Vazirlar Mahkamasi va boshqa vazirliklar

4.       Yoshlar ishlari bo'yicha agentlik yoki alohida tashkil etilgan boshqa davlat tuzilmasi

5.       O'zbekiston yoshlar ittifoqi sifatida yoshlarning jamoat tashkilotlari

6.       Prezident

7.       Deputatlar va Parlament

8.       Maxsus tuzilgan komissiya

9.       Yoshlar va yosh avlod uchun alohida siyosiy partiya yaratilishi

10.   O'zbekiston musulmonlari idorasi (Diniy Idora)

11.   Bloggerlar, jurnalistlar va ommaviy axborot vositalari.

U-REPORTYORLARNING BA’ZI FIKRLARI:

Все вместе взятое, потому что разработчик и исполнитель – это разные понятия. Все три пункта должны участвовать и в разработке, и в исполнении.

O'zbekiston sharoitida faqat prezident ishonchni oqlaydi, boshqa mansabdorlar, parlament, jamiyat hali bu narsaga tayyor emas.

Masuliyat katta ekan javobgarlar hammani zimmasidadir. Hujjatlar bilan ishlaydigan odamlar ko’p lekin odamlar bilan ishlaydigan shaxs zarur yani: prezidentni shahsan o’zlari va prezident maxsus uyushmasi bilan.

Bunda aniq bir toifa bo'lishi belgilab qo'yilmagan.

Mening fikrimcha bu jarayonda yoshi ulug'larimiz, nuroniylar, dinimiz peshvolari, yoshlarimizning faol ishtirokchilari va ishsiz yurgan yoshlarimizni fikrlarini ham inobatga olgan yaxshi deb o'ylayman!

Yoshlar demokratik partiyasini tuzish zarur.

По моему мнению нужно создать партию молодежную (Например: интересы молодежи или партия молодого поколения и т.д.)

От государство должно быть сформирована комиссия по реализации уровня вовлеченности, и развития молодежи, данная комиссия должна определить ключевые направления развития.

Axir yoshlar parlamenti va agentligi tashkil etildiku. Ularning vazifasi aynan shuni nazorat qilish deb oʻylayman

Erkaklar bilan taqqoslaganda, ayollar yoshlarni o'zlarini ko'proq qo'llab-quvvatlamoqda - 55%ga qarshi 48%. Shu bilan birga, erkaklar parlament mamlakatda yoshlar siyosatini ishlab chiqishi va amalga oshirishi kerak degan fikrga ko'proq moyil.