Mulohazalar Hikoyalar Haqida Mashg'ullik Reports Hozir qo'shiling
U-Reportga qo'shiling, Sizning fikringiz muhimdir.
STORY
Koronavirus haqida afsonalar va faktlar

U-Report UNICEFning Sog’liqni saqlash bo’limi bilan hamkorlikda yoshlarning koronavirus haqidagi xabardorligini oshirish va qo'shimcha axborot kampaniyasini tashkil qilish maqsadida so’rov o’tkazdi.

So’rovda mamlakat bo’ylab 13144 respondent ishtirok etdi.

 

KORONAVIRUS HAQIDA AFSONALAR VA FAKTLAR SO’ROVINING ASOSIY NATIJALARI:

1.       Respondentlarning atigi 39%i koronavirusning kelib chiqish manbasi hozircha noma'lum (va bu so'nggi ishonchli ma'lumotlar) deb aytishdi. U-Reportyorlarning 42%i manba ma'lum ekanligiga ishonishadi, 19 foizi esa to'g'ri javobni bilmasliklarini ochiqladi. Shu bilan birga, poytaxtdagi respondentlarning 81%i COVID-19 manbasi allaqachon ma'lum ekanligiga ishonishadi.

2.       Respondentlarning 46%i koronavirusni uy hayvonlaridan yuqtirib olish mumkin degan fikrda, ammo bu ishonchli ma'lumot emas, chunki JSST ma'lumotlariga ko'ra, uy hayvonlari ushbu virusni tashish va yuqtirish havfi haqida hali aniq ma'lumotlar yo'q. Ushbu afsonaga ko’proq Andijon viloyatida (53%) ishonishadi.

3.       U-Reportyorlarning 69%i keksa odamlarda va surunkali kasalliklarga chalinganlarda COVID-19 infeksiyasidan jiddiy alomatlar paydo bo'lish xavfi yuqori ekanligini bilishadi (va bu so'nggi ishonchli ma'lumotlar).

4.       So'rov ishtirokchilarining aksariyati (83%) qog'oz, oziq-ovqat va qadoqlar orqali COVID-19ni yuqtirish mumkinligi to'g'risida ishonchli ma'lumotga ega. Eng yuqori ko’rsatkich Namangan viloyatida: u yerda respondentlarning 88%i to'g'ri javob bergan.

5.       55% respondentlar antiseptikda kamida 60% spirt bo'lishi virusga ta’sir qilishini bilishadi. Bu savolga javob bera olmagan respondentlarning aksariyati (17%) Qashqadaryo va Sirdaryo viloyatlarida.

6.       U-Reportyorlarning aksariyati (85%) olimlar hali vaksina yoki koronavirusni davolash usulini ishlab chiqmaganligi to'g'risida ishonchli ma'lumotlarga ega.

7.       Respondentlarning yarmidan ko'pi (62%) sanab o'tilgan barcha choralar, jumladan chekish, antibiotiklarni qabul qilish va bir nechta niqoblar taqish, COVID-19ga qarshi samarali chora emasligini va hatto zarar bo'lishi mumkinligini bilishadi.

8.       U-Reportyorlarning aksariyati (95%) COVID-19 paytida meva va sabzavotlarni qanday yuvish kerakligini bilishadi - avval qo'llarini sovun bilan yuvish, so'ngra mevalarni suvda yuvish.

 

 

To’g’ri javob: Yo’q

Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti (JSST) ma’lumotlariga ko’ra: Bugungi kunda manba ma’lum emas. Biroq, mavjud bo’lgan ma’lumotlarga ko’ra, virus tabiiy ravishda kelib chiqqan va sun’iy ravishda yaratilmagan.

 

Poytaxtdagi respondentlarning 81%i COVID-19ni keltirib chiqargan virusning kelib chiqishi allaqachon ma'lum ekanligiga ishonishadi. Bundan tashqari, so'rov natijalari shuni ko'rsatadiki, respondentlarning o'rtacha 42%i koronavirus manbasi allaqachon ma'lum deb ishonishadi.

Boshqa hududlarga qaraganda, Qoraqalpog'iston Respublikasida ushbu savolga javobni bilmasligini bildirgan respondentlar ko’proq – barcha respondentlarning 27%ini tashkil qiladi.

 

To’g’ri javob: Yo’q

Mavjud ma’lumotlarga ko’ra, virus odamdan odamga yuqadi. Mushuk va itlar COVID-19 virusini tashishi va yuqtirishi mumkin deb aytish hali juda erta.

Poytaxtda so'rov ishtirokchilarining 57%i uy hayvonidan koronavirusni yuqtirib olish mumkin emasligini bilishadi va bu boshqa viloyatlardagi respondentlarga qaraganda ko'proq (41%). Shu bilan birga, viloyatlardagi respondentlarning 48% uy hayvonlari COVID-19 ni yuqtirishi mumkin, degan afsonaga ishonishadi. Andijon viloyatida ushbu afsonaga ishonganlar ko’proq (53%).

 

 

To’g’ri javob: Ham keksalar, ham surunkali kasali (qon bosimi, diabet va h.) bor odamlarda.

Hozircha shifokorlar COVID-19ning odamlarga ta’sirini o’rganishmoqda, lekin keksalar va kasalliklarga oldindan chalingan odamlar virusni yuqtirib olganda, boshqalarga nisbatan jiddiy oqibatlarga ko’proq moyil bo’ladilar.

 

Qashqadaryo viloyatida, aksariyat hollarda (72%) keksa yoshdagi va surunkali kasalliklarga chalingan odamlar koronavirus infeksiyasida jiddiy alomatlar paydo bo'lish xavfi yuqori ekanligini bilishadi. Boshqalardan ko’proq, Buxoro viloyatida 20% respondentlar faqat keksa yoshdagi odamlar koronavirusning jiddiy oqibatlari paydo bo’lish xavfi yuqoriroq deb o'ylashadi.


To’g’ri javob: Ha

 

COVID-19, asosan, virusni yuqtirib olgan odam yo’talganda, aksirganda yoki gapirganda hosil bo’ladigan tomchilar orqali yuqadi. Bu tomchilar havoda qolishi uchun juda ham og’ir. Ular tezda narsalarning ustiga o’rnashadi.

Sirdaryo viloyatida respondentlarning 17%i qog'oz, oviz-ovqat va qadoqlar orqali COVID-19 virusini yuqtirib olish mumkin emas deb o'ylashadi va bu boshqa viloyatlarga qaraganda eng yuqori ko’rsatkich. Bundan tashqari, barcha hududlardagi respondentlarning aksariyati (83%) ushbu savolga to'g'ri javob berishdi. Eng yuqori ko’rsatkich Namangan viloyatida: u yerda respondentlarning 88%i to'g'ri javob bergan.

 

  

To’g’ri javob: Antiseptik tarkibida kamida 60% spirt bo’lishi lozim.

 Qashqadaryo va Sirdaryo viloyatlaridagi so’rov ishtirokchilarining 17%i bu savolga javob bera olisholmadi va bu boshqa hududlar bilan solishtirganda eng ko’p son.

 

 

To’g’ri javob: Yo’q

 

Olimlar vaksinani islab chiqish ustida ishlar olib borishmoqda. Shuni esda tutish kerakki, shifokorga o’z vaqtida murojaat qilish, kasallikning o’tishini yengillashtiradi.

Buxoro viloyatida respondentlarning aksariyati (90%) boshqa barcha viloyatlarga nisbatan hali ham koronavirusga qarshi vaksina yoki dori ixtiro qilinmaganligi haqida to'g'ri javob berishdi. Sirdaryo viloyatidagi respondentlarning 17%, boshqa barcha viloyatlarga qaraganda eng ko’p, bu savolga noto'g'ri javob berishgan.

 

 

To’g’ri javob: Yuqorida ko’rsatilgan barcha choralar.

Agar Sizda istma, yo’tal yoki nafas qisilishi kuzatilsa, yanada jiddiy infeksiyaning rivojlanish xavfini kamaytirish uchun zudlik bilan tibbiy yordamga murojaat qiling.

 

Surxondaryo viloyatida respondentlarning 26%i faqat "chekish" javob variantini tanlashgan. To'g'ri javoblar Toshkent va Navoiy viloyatlarida ko’proq uchraydi – 65%.


To’g’ri javob: Avval qo’llaringiz sovun va suv bilan yuving. So’ng meva va sabzavotlarni toza suv bilan yaxshilab yuving, ayniqsa, agar ularni xom iste’mol qilsangiz. Meva va sabzavotlar sog'lom ovqatlanishning muhim tarkibiy qismidir.

 

Barcha hududlarda respondentlarning aksariyati (95%) avval qo'lni sovun bilan yuvish kerakligini, so'ngra mevalarni suvda yuvish kerakligini bilishadi.

 

Izoh: Soʻrovlar natijasida olingan maʼlumotlar UNICEFning fikrini aks ettirmaydi, reprezentativ maʼlumotlar hisoblanmaydi va ushbu U-Report so’rovida qatnashgan 13114 respondentlarning fikrini aks ettiradi.

Ijobiy ijtimoiy o'zgarishlarga erishishda yoshlarning fikrlarini qanday qo'llayotganimizni raqamlarda ko'ring.
MASHG'ULLIK BAYONI
UNICEF logo