Bandlikni ta’minlash maqsadida yoshlarning biznes tashabbuslarini qo’llab-quvvatlash, mehnat bozorida talab yuqori bo‘lgan mutaxassisliklar va biznesni samarali yuritish ko‘nikmalarini o‘qitishga qaratilgan “Yoshlar – kelajagimiz” Davlat dasturini amalga oshirilishini boshlanganiga ham bir yil to’ldi. Shu munosabat bilan, U-Report O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Yoshlar, madaniyat va sport bo’yicha qo’mitasi va O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi bilan birgalikda ushbu Davlat dasturining qanday amalga oshirilayotganini, ushbu dasturda ishtirok etayotgan yoshlar qanday muammolarga duch kelayotganligini o’rganish maqsadida ushbu so’rovni o’tkazishdi.

So’rov natijalari Davlat dasturini amalga oshirishda mavjud muammolarni tushunish va yoshlar orasida dastur samaradorligini oshirish va ularning ushbu dasturda ishtirok etish qiziqishini oshirish uchun zarurdir.

 So‘rovnomada mamlakat bo‘ylab 3500dan oshiq respondentlar ishtirok etdi.

 “YOSHLAR – KELAJAGIMIZ” DAVLAT DASTURI TO‘G‘RISIDAGI SO‘ROVNOMANING ASOSIY NATIJALARI:

1.      So’rovda ishtirok etganlarning yarmidan ko’pi (52%) «Yoshlar - kelajagimiz» Davlat dasturi haqida eshitishmagan.

2.      Davlat dasturi haqida eshitgan respondentlarning 31% bu dastur haqida to’g’ri ma’lumotga ega emas: 27% dastur nima haqidaligini bilishmaydi, 4% esa xato javob berishdi.

3.      So’rov natijalariga ko’ra, yoshlar uchun Davlat dasturidagi 3ta yo’nalish eng jozibali yo’nalishlaridan bo’lib chiqdi : biznes yuritishni o’rganish – 26%, imtiyozli kredit olish – 23%, qayta tayyorlash va malaka oshirish kurslari – 12%.

4.      64% yoshlar o’z hududlarida “Yosh tadbirkorlar” kovorking-markazlari va “Yoshlar mehnat guzari” komplekslari qanday ishlashini bilishmaydi: ulardan 26% bu maskanlar nimaligini ham bilishmas ekan.

5.      So’rovda qatnashganlarning 90% bu savolga ijobiy javob berishmadi: ulardan 60%i o’z hududlarida biznes ko’nikmalarini o’rgatish bo’yicha kurslar mavjudligi haqida ma’lumotga ega emas bo’lsa, 30% bunday kurslar yo’qligi haqida ma’lumot berishdi.

So’rovda ishtirok etganlarning yarimidan ko’pi (52%) “Yoshlar – kelajagimiz” Davlat dasturi haqida eshitmaganlar. Shu bilan birgalikda, yigitlarga (51%) nisbatan qizlar (56%) Davlat dasturi haqida kamroq bilishadi. 14-19 yosh guruhida eng kam xabardorlik kuzatilmoqda: Davlat dasturi haqida 65% yoshlar bilishmaydi.

“Yoshlar – kelajagimiz” Davlat dasturi haqida eshitgan respondentlarimizga (48%) Dastur maqsad va vazifalarini bilishadimi degan savol berdik. Davlat dasturi haqida eshitgan respondentlarning 31% bu dastur haqida to’g’ri ma’lumotga ega emas: 27% dastur nima haqidaligini bilishmaydi, 4% esa xato javob berishdi.

Ma’lumot uchun: «Yoshlar – kelajagimiz» Davlat dasturi 2018 yil 1 iyuldan butun mamlakatimiz bo’ylab amalga oshirilyapti. Uning asosiy maqsadi – yoslarning biznes tashabbuslarini, startap, g’oya va loyihalarini qo’llab-quvvatlash orqali bandlikni ta’minlash, band bo’lmagan yoshlarni mehnat bozorida talab katta bo’lgan kasblarga o’qitish va biznesni olib borish ko’nikmalarini o’rgatish.

So’rovda ishtirok etganlarning atigi 4% “Yoshlar – kelajagimiz” Davlat dasturida ishtirok etish uchun ariza topshirganlar.

Davlat dasturida ishtirok etish uchun ariza topshirgan 35% respondentlar oxirigacha dasturda ishtirok etishmagan. Respondentlarning 38% ishtirok etish davomida qiyinchiliklarga to’qnashganliklari haqida gapirib berishdi. Ular orasida:

1.      Qog’ozbozlik, tanish-bilish zaruriyati, hokimiyat bilan qayta aloqa yo’qligi va boshqa byurokratik to’siqlar (30%).

2.      Uzun navbatlar, “sun’iy to’siqlar”, ko’plab talablar va kreditni rasmiylashtirish uchun ko’p vaqt kerakligi va boshqa muammolar tufayli bankda kredit olish qiyinchiligi.

3.      Kafillikga pul yo’qligi (12,5%).

“Yoshlar – kelajagimiz” Davlat dasturini amalga oshirilishini baholash bo’yicha respondentlar bir to’htamga kelishmadi. S’orovda ishtirok etganlarning 31% Davlat dasturi amalga oshirish jarayoni haqida salbiy fikrda bo’lsa – ular orasida 19%i dastur juda yomon amalga oshirilyapti deb baholadi. Erkaklarning 34% “Juda yomon” va “Yomon” javob variantlarini tanlashgan bo’lsa, faqat 14% ayollar ham shu javobni berishgan. 16% respondentlarning fikriga ko’ra dastur a’lo darajada amalga oshirilyapti, 19% ishtirokchilar uchun – yaxshi.

 So’rov natijalariga ko’ra, yoshlar uchun Davlat dasturidagi 3ta yo’nalish eng jozibali yo’nalishlaridan bo’lib chiqdi:

1.      Biznes yuritishni o’rganish – 26%

2.      Imtiyozli kredit olish – 23%

3.      Qayta tayyorlash va malaka oshirish kurslari – 12%

20% yoshlar dasturning hech bir yo’nalishida ishtirok etish hohishlari yo’qligini bildirishdi.

“Boshqa” javob variantini tanlagan 6% respondentlar axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va dasturlarini ishlab chiqish, talabalar almashuvi va chet elda o’qish, madaniyat va san'at, turizm va tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish, tibbiyot va savdo yonalishlari bo’yicha ishtirok etish istagini bildirishdi.

64% yoshlar o’z hududlarida “Yosh tadbirkorlar” kovorking-markazlari va “Yoshlar mehnat guzari” komplekslari qanday ishlashini bilishmaydi: ulardan 26% bu maskanlar nimaligini ham bilishmas ekan. Shu bilan birgalikda, bu joylar haqida erkaklarga (68%) nisbatan ayollar kamroq bilishadi (61%). Atigi 3% ishtirokchi kovorking-markazlari juda faol ishlayapti deb ko’rsatishgan va 9% “o’rtacha” javob variantini tanlashgan.

Biz yoshlardan ularning hudularida biznes yuritish ko’maklariga o’rganish kurslari bormi deb so’radik. So’rovda qatnashganlarning 90% bu savolga ijobiy javob berishmadi: ulardan 60%i o’z hududlarida biznes ko’nikmalarini o’rgatish bo’yicha kurslar mavjudligi haqida ma’lumotga ega emas bo’lsa, 30% bunday kurslar yo’qligi haqida ma’lumot berishdi.

 «Yoshlar – kelajagimiz» Davlat dasturini  amalga oshirish uchun O’zbekiston yoshlar ittifoqi huzurida «Yoshlar — kelajagimiz» jamg’armasi, shuningdek uning tuman va shahar filiallari tashkil qilindi. Davlat dasturi haqida ko’proq ma’lumot olishni istasangiz yoki dasturda ishtirok etmoqchi bo’lsangiz – Yoshlar ittifoqining joylardagi bo’linmalariga murojaat qiling. 

Izoh: So’rov natijasida olingan ma’lumotlar UNICEF ning ushbu mavzuga munosabatini aks etmaydi, reprezentativ ma’lumot emas va so’rovda qatnashgan 3500dan oshiq respondentlarning fikridir.