Oilalar o'z oilaviy byudjetlarini rejalashtiradimi? U-Report va "Oila" ilmiy - tadqiqot amaliy markazi yosh oilalar o'z  byudjetlarini qanday rejalashtirishlarini aniqlashga qaror qildi. Oilalarda oylik sarf va daromad rejalashtiriladimi, va bu yo'nalish bo'yicha ular uchun o'quv mashg'ulotlari o'tkazilishi zarurmi? Olingan ma'lumotlar, yosh oilalar o'rtasida oilaviy byudjetni boshqarish bo'yicha o'quv dasturlarini shakllantirishda qo'llanilishi mumkin.

Respublika bo'ylab o'tkazilgan tadqiqotda 1600 dan ortiq yoshlar ishtirok etdi.

TADQIQOTLAR QUYIDAGI MUHIM NATIJALARNI KO’RSATDI:

1.       Respondentlarning 59 % oilaviy byudjetni rejalashtirishlarini bildirganlar. Respondentlarning ¼ qismi byudjetni vaqti-vaqti bilan rejalashtirishlari ma'lum bo'ldi.

2.       Oila byudjeti ko'p hollarda erkaklar tomonidan boshqarilishi aniqlandi (bunda, tahminan erkaklar 58% ni, ayollar 39 %ni tashkil qildi).

3.       Respondentlarning 63 % byudjetni samarali boshqarish bo'yicha alohida dasturda ishtirok etish istagini bildirganlar. Shu bilan birga, oilaviy byudjetni to'g'ri boshqarishni istovchilar soni respondentlarning yoshi yuqorilagan sayin oshishi kuzatiladi.

Oilaviy holati turlicha bo'lgan yoshlarning oila byudjetini rejalashtirish bo'yicha nuqtai nazarini bilish maqsadida, respondentlarning avval oilaviy holatini aniqladik. Shunday qilib, oilaviy holati bo'yicha respondentlar quyidagi tartibda joylashtirildilar:

1. Turmush qurmagan / turmushga chiqmagan – 60%

2. Oilali – 36%

3. Ajrashgan – 3%

4. Oilali, ammo birga yashamaydi – 1%

5. Birga yashashadi, lekin FHDYo ro'yxatidan o'tmagan – 1%.

Respondentlarning 59 % oilaviy byudjetni rejalashtirilishi aniqlandi. ¼ respondentlar vaqti-vaqti bilan o'z oila byudjetlarini rejalashtirihlarini bildirganlar.

Tahlil natijalariga ko’ra, 73% respondentlarning oilasida umumiy oilaviy byudjet olib borilar ekan. Shu bilan birga, 20-30 yoshdan yuqori o‘rtacha 6% respondentlar o’z oilasida olib boriladigan byudjet haqida hech qanday xabari yo’q ekan.

Oila boshlig'i kim - aniqrog'i, bizning U-Reportyorlar oilasida umumiy oilaviy byudjetni kim boshqaradi degan savolga quyidagi javoblar keltirildi:

1.       Otam  – 31%

2.       Onam  – 23%

3.       Shaxsan o’zim – 18%

4.       Birgalikda  – 18%

5.       Turmush o’rtog’im  – 5%

6.       Qaynonam – 2%

7.       Buvi/buvam – 2%

8.       Aka / singlim – 1%

9.       Rafiqam – 1%

10.   Qaynotam – 1%

Tahlillar shuni ko'rsatadiki, olingan javoblarni gender tamoyili bo'yicha jamlansa, so'rovda ishtirok etgan respondentlarning oilalarida erkaklar (taxminan 58%) ayollarga (39%) nisbatan ko'proq oila byudjetini boshqarishi ma'lum bo'ldi.

"Boshqa" (4%) variantini tanlaganlarning javoblari orasida asosan qyyidagi variantlar ko'rsatildi: oila byudjeti rejalashtirilmaydi, oy yakunida tejay boshlaymiz, vaziyatga ko'ra mablag 'sarflaymiz, qarz olamiz.

U-REPORTYORLARNING FIKRI:

«Biz xususiy kredit markazidan uy qurilish ishlarini yakunlash maqsadida yiliga 56% miqdorida kredit oldik, shu sababli oy yakunida mablag'larni iqtisod qila boshlaymiz».

 «Biz rejalashtirishga harakat qilamiz, lekin bu har doim ham samarali natija bermaydi. Misol uchun, kimdir uyda shamollab qolsa yoki oddiy gripp bilan og’risa, rejalashtirilmagan holda doridarmonlar uchun 300-800 ming so'm sarf qilinadi».

«Qaynotam bizning barcha maosh pullarimizni olib qo'yadi. Hatto kundalik sarf-xarajatlarimizga ham pul bergisi kelmaydi. Ammo, oziq-ovqat bilan ta'minlash erim zimmasiga yuklatilgan».

So'ralganlarning 63 % oila byudjetini to'g'ri boshqarish bo'yicha maxsus dasturda ishtirok etish istagini bildirdi.

Shu bilan birga, shunisi e'tiborga loyiqki, respondentlarning yoshi yuqorilagan sari, oilaviy byudjetini to'g'ri boshqarishni o'rganishga bo'lgan intilishi shunchalik yuqoriligi ma'lum bo'ldi: yoshi 25-30 va undan yuqori bo'lgan respondentlarning taxminan 70% bu yaxshi fikrligini ta'kidlab o'tganlar.

Respondentlarning 5 %  byudjetni boshqarish bo'yicha uquvlari yetarli ekanligini ta'kidlab, qayerdan oila byudjetini rejalashtirishga o’rganganligi bilan o'rtoqlashdilar:

1.       "Iqtisodiyot asoslari" darslarida.

2.       Turli kitoblar yordamida mustaqil ravishda.

3.       Hayotiy tajriba.

4.       Oilada.