O’zbekiston
Yoshlar Ittifoqi sog’lom turmush tarzini ommalashtirishni va yoshlar sport
bilan shug’ullanishi uchun kerakli sharoitlarni yaratib berishni maqsad qilgan.
So’rov yoshlarning sport bilan shug’ullanishiga to’sqinlik qilayotgan muammolar,
imkoniyatlar va sport komplekslarining qulayligi va boshqa masalalar haqida bilishga
imkon beradi.
O’tgan yilning 20-sentyabr kuni jismoniy tarbiy
va sport masalalariga bag’ishlangan yig’ilishda O’zbekiston Respublikasi Prezidenti hududlarda sport inshootlarning qurilishi keskin orqada qolayotganini tanqid
qilgan edi. 2019-yilning 15-yanvarida Vazirlar Mahkamasining “O’zbekiston
Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport vazirligi huzuridagi Jismoniy tarbiya va
sportni rivojlantirish jamg’armasining faoliyatini tashkil etish” to’g’risidagi
qarorga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritildi. Bosh Vazir ushbu fondning
Kuzatuv Kengashining raisi etib tayinlandi.
Sport haqidagi so’rovda mamlakat bo’yicha 1600dan ortiq respondent ishtirok etdi.
Yoshlarning “Siz sport bilan shug’ullanasizmi?” degan savolga bergan javoblariga ko’ra quyidagi ma’lumotlar olindi:
Ishtirokchilarning 28%i sport bilan umuman shug’ullanmasliklarini qayd etishdi. Biz ularga nima uchun sport bilan shug’ullanmasliklarini so’radik:
Ishtirokchilarning deyarli 40%i “Vaqt yo’q” degan javobni
belgilashdi. Respondentlarning 23%i dangasaligi tufayli sport bilan
shug’ullanmasa, yana 16%i sport bilan shug’ullanishga joy yo’qligini aytib
o’tishdi. 8% yoshlar sportga umuman qiziqishmaydi. 6% ishtirokchilar sog’lig’i
tufayli sport bilan shug’ullanmasligini, va 5% esa sport anjomlarining yetarli
emasligini sabab qilib ko’rsatishdi.
2% ishtirokchilar sport bilan shug’ullanishga “Oilam ruxsat
bermaydi” deb javob berishdi, va bularning barchasi ayollar ekani aniqlandi.
Shuningdek, biz yoshlar
orasida qaysi sport turi mashhur ekanini bilib oldik. So’rov ishtirokchilaridan
qaysi sport turi bilan shug’ullanishni xush ko’rishi to’g’risida so’ralganida quyidagi
javoblarni oldik:
1.
To’pli o’yinlar (futbol,
basketbol, volleybol, gandbol, va boshqalar) – 39%
2.
Jangovar sport turlari (boks,
karate, taekvando, kikboks, kurash, dzudo va boshqalar) – 16%
3.
Yengil atletika o’yinlari
(yugurish, uzoqqa sakrash va boshqalar)– 14%
4.
Suv sporti o’yinlari – 9%
5.
Raketkali sport o’yinlari
(tennis, stol tennis, badminton va boshqalar) – 8%
6.
Og’ir atletika – 6%
7.
Badiiy gimnastika – 5%
8.
Klassik sport o’yinlari
(shaxmat, shashka va boshqalar) – 2%
9. Qishgi sport o’yinlari – 1%
Respondentlarning yarmidan ko’pi (55%) sog’liqni mustahkamlash – sport bilan shug’ullanishining asosiy sababi ekanligi, va shularning qariyb 64%i erkaklar va 36%i ayollar ekani aniqlandi. Respondentlarning deyarli uchdan biri (30%) sport bilan shunchaki qiziqish uchun shug’ullanishlarini aytishgan bo’lsa, qolgan ishtirokchilar ijtimoiy tarmoqdagi yulduzlar (2%), do’stlar va qarindoshlar (6%) yoki sportdagi yutuqlar va karyera (6%) ularni sport bilan shug’ullanishlariga undashini aytib o’tishdi. Shu o’rinda, ishtirokchilarning yoshi oshib borgan sari ularning orasida sog’lig’i tufayli sportga qiziqishi ham ortib borishi aniqlandi.
Biz U-Reportyorlarimiz odatda
qayerda sport bilan shug’ullanishlarini bildik. 37% respondentlar
o’zlarining maktablari yoki OTM zallarida sport bilan shug’ullansa, pullik
sport zallarida sport bilan mashg’ul bo’ladigan yoshlar 24%ni, shulardan 30%i
ayollar va 70%i erkaklar ekani aniqlandi. 24% respondentlar ko’chalarda yoki
parklarda sport bilan shug’ullanishar ekan. Jamoat stadionlarida 14% yoshlar
sport bilan shug’ullanishadi, va ularning 85%i erkaklar ekani aniq bo’ldi.
Pullik sport zallarining
narxlari 40% ishtirokchilar uchun qimmat ekanligi, 28%
ishtirokchilarimiz uchun narxlar ma’qul kelishi, va qolgan 32% ishtirokchilar
bu haqida hech qanday ma’lumotga ega emas ekanlar.
Sizning shahringizda
professional sport bilan shug’ullanish uchun imkoniyatlar bormi? – deya keying savolimizni berdik. 46% ishtirokchilar bunday sharoitlar
mavjudligini, 41% respondentlar esa teskari javobni berdilar. 13% respondentlar
esa bu savolga javobni bilmadilar.
Quyidagi jadvalda yoshlar stadion qurish uchun aytgan eng ko’p uchragan shahar va tumanlar keltirilgan:
tumanlar keltirilgan:
|
Andijon |
Shahrihon |
|
Asaka |
|
|
Jalaquduq |
|
|
Paxtaobod |
|
|
Qo’rg’ontepa |
|
|
Бухара |
Shofirkon |
|
Qo’ng’irot |
|
|
Kogon |
|
|
Jondor |
|
|
G’ijduvon |
|
|
Farg’ona |
Uchko’prik |
|
Qo’qon |
|
|
Bag’dod |
|
|
Furqat |
|
|
Beshariq |
|
|
Jizzax |
Sharof Rashidov |
|
G’allaorol |
|
|
Baxmal |
|
|
Do’stlik |
|
|
Arnasoy |
|
|
Namangan |
Pop |
|
Chortoq |
|
|
Mingbuloq |
|
|
Uchqo’rg’on |
|
|
Chust |
|
|
Navoiy |
Xatirchi |
|
Karmana |
|
|
Zarafshon |
|
|
Qiziltepa |
|
|
Nurota |
|
|
Qashqadaryo |
Kitob |
|
Shahrisabz |
|
|
Chiroqchi |
|
|
Yakkabog’ |
|
|
Qoraqalpog’iston
Respublikasi |
Nukus |
|
Ellikqal’a |
|
|
Qorako’l |
|
|
Amudaryo |
|
|
Beruniy |
|
|
Samarqand |
Payariq |
|
Ishtixon |
|
|
Kattaqo’rg’on |
|
|
Nurobod |
|
|
Oqdaryo |
|
|
Sirdaryo |
Guliston |
|
Boyovut |
|
|
Sardoba |
|
|
Oqoltin |
|
|
Sayhunobod |
|
|
Surxondaryo |
Oltinsoy |
|
Denov |
|
|
Sho’rchi |
|
|
Muzrobot |
|
|
|
|
|
Toshkent |
Yususobod |
|
Chilonzor |
|
|
Mirobod |
|
|
Yakkasaroy |
|
|
Yashnabod |
|
|
Xorazm |
Shovot |
|
Urgench |
|
|
Hazorasp |
|
|
Xiva |
|
|
Yangibozor |
Shuningdek, ushbu savolga javob bergan 13% respondentlar o’zlari
yashab turgan shahar va tumanda ochiq stadion borligini qayd etishdi.
Keyingi savol yoshlarni sport bilan shug’ullanishlari
uchun qanday sport anjom va jihozlarini xohlashlarini aniqladi:
1.
Og’ir atletika sport jihozlari:
trenajyorlar, gantellar, shtangalar va boshqalar – 26%
2.
Yengil atletika sport
aksessuarlari (turniklar, arqonlar, sakragichlar) – 23%
3.
Turli hajmdagi to’plar (futbol
uchun, basketbol uchun, volleybol uchun) – 18%
4.
Jangovar sport anjomlari (qoplar,
qo’lqopi, og’ir to’plar, maxsus kiyimlar, tatami, mat, maxsus gilamlar) – 4%
5.
Suv sporti jihozlari
(ko’zoynaklar, bosh kiyimlar, burun yopqichlar) – 4%
6. Velosport aksessuarlari (dubulg’a, ehtiyoq vositalari) – 3%.
Tahlil natijalari:
1.
28% ishtirokchilar sport bilan
umuman shug’ullanmasliklarini, va asosiy sabab qilib vaqtning yo’qligi (40%) va
yetarlicha motivatsiya yo’qligini (23%) aytishdi.
2.
Sport bilan shug’ullanish uchun
oilasi ruhsat bermasligini (2%) aytishgan ishtirokchilarning barchasi ayollar.
3.
46% ishtirokchilar o’zlarining
shaharlari/tumanlarida professional sport bilan shug’ullanish uchun sharoitlar
borligini aytishgan bo’lsa, 41% ishtirokchilarda bunday imkoniyat yo’qligini
aytishdi.
Izoh: So’rov
natijasida olingan ma’lumotlar UNICEF ning ushbu mavzuga munosabatini aks
etmaydi, reprezentativ ma’lumot emas va so’rovda qatnashgan 1600 ga yaqin respondentlarning
fikridir.
